Victoria Gölü: Dünyanın En Tehlikeli Su Kütlesi
Dünyanın ikinci, Afrika'nın en büyük gölü olan Victoria Gölü 30 milyon insanın yaşam kaynağı. Ancak aynı zamanda her yıl 5 binden fazla insanın canını alıyor.
Afrika’nın en büyük tatlı su gölü olan ve sınır komşusu olduğu üç ülkede yaklaşık 30 milyon insan için önemli bir yaşam kaynağı durumundaki Victoria Gölü aşırı hava koşulları nedeniyle her yıl 5 bin kadar can alıyor. Gölün artık kendisi de tehlikede.
70 bin kilometrekarelik bir alana sahip olan Victoria Gölü, tüm Afrika kıtasının en büyük tatlı su gölüdür. Dünyada Baykal Gölü’nden sonra ikinci sırada yer alıyor, Afrika’nın en büyük nehri olan Nil’in ana kaynağını oluşturuyor ve çevresinde yaşayan yaklaşık 30 milyon insana hayat veriyor. Göl o kadar büyük ki Kenya, Uganda ve Tanzanya sınırlarını aşıyor. Ancak boyutunda ölümcül bir tehlike de yatıyor.
Victoria Gölü: Gece Fırtınaları
CNN tarafından bildirildiği üzere geceleri düzenli olarak Victoria Gölü üzerinde güçlü fırtınalar esiyor ve her yıl 5 bin kadar can alıyor. Kurbanların çoğu balıkçı. Afrika Ulusal Göl Kurtarma Enstitüsü tarafından yapılan araştırmaya atıfta bulunan site, Victoria Gölü’nü “kilometrekare başına ölüm sayısıyla ölçüldüğünde muhtemelen dünyadaki en tehlikeli su kütlesi” olarak adlandırıyor. Tekrar tekrar, burada tekneler alışılmadık derecede yüksek ve şiddetli dalgalarla çarpışarak alabora oluyor.
Victoria Gölündeki Ölüm Fırtınaları Nereden Geliyor?
Victoria Gölü üzerindeki ölüm fırtınalarının sebebi ne? NASA’ya göre hem su kütlesinin konumu, büyüklüğü hem de çevredeki arazinin topografyası buna sebep oluyor.
Gün boyunca göl çevresinde düzenli olarak şiddetli fırtınalar hakimdir. Örneğin dünyanın hiçbir yerinde, gölün yakınındaki Kericho Nandi Tepeleri’nin kenarındaki kadar sık ve şiddetli bir şekilde dolu yağmaz.
Victoria Gölü üzerindeki fırtınalar, sıcak ve soğuk havanın etkileşiminden kaynaklanır. Güneş batarken kara yavaşça soğur, ancak suyun yüzeyi orantısız bir şekilde daha sıcak kalır. Su, ısıyı dünyanın yüzeyinden daha uzun süre depolayabilir. Sıcaklık farklılıkları, göle doğru esen ve suyu kamçılayan güçlü rüzgarlar yaratır.
Karadan gelen daha soğuk hava sonunda gölün üzerindeki daha sıcak havayla buluştuğunda genellikle ölümcül fırtınalara neden olur.
Erken uyarı sistemi umut veriyor
Ancak Victoria Gölü’nde bu kadar çok insanın ölmesinin başka nedenleri de var. Balıkçılar çoğunlukla çok fakir ve can yelekleri yok.
Bir tekne alabora olursa, iyi yüzücüler bile teknenin büyüklüğünden dolayı genellikle su üzerinde umutsuz bir duruma düşerler. Ancak son yıllarda bir umut doğdu, çünkü “Afrika için Gelecek İklim” projesine göre, 2017’den 2020’ye kadar yeni bir hava durumu erken uyarı sistemi test edildi.
Buna göre balıkçılar, kendi ülkelerinin meteoroloji enstitülerinden telefonlarına, beklenen hava durumu gelişmeleri hakkında bilgi veren kısa mesajlar aldı. Olası aşırı hava durumunda, Victoria Gölü’ne çıkmamaları konusunda uyarılacaklardı.
Afrika haber sitesi Kenyans’a göre Kenya, Uganda ve Tanzanya hükümetleri, 2018 yılında göl çevresinde toplam 16 arama kurtarma merkezi inşa etmek için güçlerini birleştirdi. Her halükarda, “Afrika için Geleceğin İklimi”ne göre ölüm sayısı şimdiden azaldı.
Gölün kendisi de tehlikede: Kirlilik ve istilacı türler
Sadece Victoria Gölü çevresindeki insanlar değil, suyun kendisi de yıllardır büyük tehlike altında. New African Magazine’e göre bunun birkaç nedeni var. Bir yanda, üç komşu ülkenin endüstrilerinin hala filtrelenmeden devasa göle pompaladığı kanalizasyondan kaynaklanan ağır kirlilik var.
Artık yosunları yiyecek balık kalmadığı için durum daha da kötüleşiyor. Şimdi hepsi, istilacı, oldukça agresif bir tür tarafından yok edildi. İnsanların kasıtlı olarak Victoria Gölü’ne getirdiği bir tür. Nil levreği, yerel halkın açlık sorunlarını hafifletmek için 1950’lerde ve 1960’larda göle atıldı. Bir Nil levreği 200 kiloya kadar çıkabilir, ancak diğer tüm balık türlerini yok eder.
Bugüne kadar, Nil levreği Victoria Gölü’nde kalan balık popülasyonunun neredeyse tamamını yok etti. Ve böylece sadece açlık sorununu artırdı, çünkü katil aynı zamanda dünyanın geri kalanına yemeklik balık olarak ihraç ediliyor.
Buna ek olarak, özellikle Avrupa’nın balığa olan açlığından dolayı, fiyatlar yerel ölçekte patladı, bu nedenle birçok insan artık yiyeceği karşılayamıyor. 2004 yılında bu benzeri görülmemiş felaketi konu alan “Darwin’s Nightmare” filmi Oscar’a aday gösterildi.
NASA’ya göre tüm bunlar yetmezmiş gibi, Victoria Gölü’nün su seviyesi de geçmişte önemli ölçüde yükseldi. 2021’de ilk kez “on yılların en yüksek seviyesinde” idi. Bunun nedeni hem yoğun yağış hem de Doğu Afrika’nın bazı kısımlarını tam anlamıyla sular altında bırakan Hint Okyanusu’nun yükselişiydi.
Tarım arazileri bataklığa döndü, sayısız ev yıkıldı, on binlerce insan evsiz kaldı. 2020’de yüzbinlerce insanın kaçmak zorunda kalmasıyla durum daha da kötüydü. Ne yazık ki, “dünyanın muhtemelen en tehlikeli su kütlesindeki” insanların durumu öngörülebilir gelecekte düzelecek gibi görünmüyor.
Victoria Gölü hakkında ilginç gerçekler
Victoria Gölü, Kenya, Tanzanya ve Uganda’nın üç eyaletiyle sınır komşusudur. Özellikle ilk ikisi, karşılaştırılabilir güvenlik ve siyasi istikrarları nedeniyle Avrupalı turistler arasında oldukça popülerdir. Örneğin Tanzanya’da Serengeti Ulusal Parkı var, her iki ülke de safari turlarıyla popüler. Tabii ki, 80’den fazla adasıyla Victoria Gölü de popüler bir turistik cazibe merkezi.
Gölde yüzmek tavsiye edilmez çünkü şistozomiyaz solucan hastalığına yakalanabilirsiniz.
Göl çevresinde büyük suaygırları ve timsah popülasyonları da yaşıyor.
Victoria Gölü’ne en yakın şehirler Uganda’da Entebbe, Tanzanya’da Mwanza ve Kenya’da Kisumu’dur. Göl çevresinde her üç ülkede de çok sayıda otel ve konaklama tesisi bulunmakta.
Google Haritalar’a göre Kenya’nın başkenti Nairobi’den Kisumu’ya arabayla en az altı buçuk saat uzaklıkta. Toplu taşıma görünmüyor. Tanzanya’nın başkenti Dodoma’dan arabayla on buçuk saatten daha da uzun sürebilir. Entebbe şehrine ise Uganda’nın başkenti Kampala’dan bir saatte ulaşılabiliyor.
YUNANİSTAN KİRA GARANTİLİ GOLDEN VİSA PROJESİ
