Son yıllarda “süper yiyecek” olarak büyük ilgi gören deniz yosunu, Zanzibar’da kadınların hayatını değiştirdi. Çünkü deniz yosunu üretiminde sadece kadınlar çalışıyor.
Yiyecek olarak tüketilmesinin dışında diş macunu, ilaç ve şampuan yapımında da kullanılan deniz yosunu Tanzanya’nın ünlü tatil cenneti Zanzibar’da büyük bir iş kolu haline geldi ve sadece kadınlar tarafından yetiştirildiği için adada kadın-erkek arasındaki statü dengesini de değiştirdi.
BBC’nin haberi;
Şafaktan hemen sonra yerel giysileriyle bir grup kadın gelgitin düşük zamanında yosun dikmek için sahile doğru gidiyor. Sığ sulara dikilen deniz yosunları altı hafta sonra on kat büyüyerek hasada hazır hale gelecek. Bazıları yenecek ama çoğu kurutulduktan sonra yerel tüccarlara ihraç edilmesi için satılacak.
Zanzibar’da deniz yosunu tarımı ilk kez 1990’ların başında yapıldığında ortaya konulan emeğe değmeyen bir iş olarak görülüyordu. Dünyanın her yerinden binlerce turist ağırlayan adada balıkçılık ve turizm daha kârlıydı. Büyük çoğunluğu Müslüman olan ülkede erkekler de eşlerinin bu işte çalışmasını istemiyordu. Tanzanya’da kadınlar deniz yosunu tarımı başlamadan önce evlerinden ancak cenaze ve düğün törenleri, hastalık gibi zorunlu sebepler haricinde çıkamıyordu. Ülkede kadınların ev hapsi mimariye de yansımış durumda. Birçok evin dış mekanı taş duvarlarla çevrili ve bunun amacı kadınların evdeki mahremiyetinden ödün vermemek.
Kadınların özgürlüğüne giden yol: Deniz yosunu
Deniz biyoloğu Flower Msuya, “Deniz yosunu tarımının ilk dönemlerinde bazı erkekler, deniz yosunu tarlasına çıkarlarsa eşlerini boşamakla tehdit ettiler. Ama kadınlar para kazanmaya başlayınca durumu yavaş yavaş kabullendiler” diyor.
Zanzibar’ın güneybatı sahilindeki Bweleo köyünden bir deniz yosunu yetiştiricisi olan Safia Mohamed, tarımla yetinmeyip deniz yosunu sabunu, reçel ve Hint turşusu satan bir dükkân açmış. Tarım ve dükkanındaki ticaretten kazandığı gelirle oğullarına balıkçı teknesi ve bir scooter alıp büyük bir aile evi inşaa etmiş. Safia Mohamed, tüm bu başarılarından çok kocasının tek karısı olmakla gurur duyuyor!
İslami kuralların sert bir şekilde uygulandığı ülkede çok eşlilik ve sebepsiz boşanmalar yaygın. Deniz yosunu yetiştiriciliği ise birçok kadının güvencesi haline gelmiş durumda.
Deniz yosununa en büyük engel: İklim değişikliği
Ülkedeki kadınların bir başka önemli sorunu ise iklim değişikliği. Küresel ısınmaya bağlı olarak artan su sıcaklıkları deniz yosunu üretimine bir darbe vurmuş vaziyette. Daha da kötüsü kadınlara acı veren döküntüler ve kabarcıklar oluşmasına neden olan mavi-yeşil algler. Bu yüzden Paje sahilindeki birçok kişi deniz yosunu tarımından vazgeçti. 20 yıl önce 450 olan yetiştirici sayısı 150’ye kadar düştü.
Deniz yosunu yetiştiriciliğini bırakan kadınlar şimdi muhteşem doğanın tadını çıkaran ve güneş banyosu yapan turistlere satabilecekleri el işleri yapıyor. Ve bu işte de evin dışında çalışabilmelerini deniz yosunu yetiştiriciliğinin mirası olarak görüyorlar. Deniz yosunu olmasaydı hala ev hapsinde yaşamaya devam edeceklerdi.
Deniz biyologları, deniz yosununun daha karlı hale getirilmesinin en iyi yolunun, daha derin ve daha soğuk sularda daha fazla karagenan içeren değerli bir pamuk yetiştirmek olduğunu söylüyor. Ama bir sorun var. Zanzibar kadınlarına bu iş için tekne gerek ve kadınlar yüzme bilmiyor!
Mungoni köyünde can yelekleri ve hasır şapkalar giyen bir grup kadın şimdilerde çok korksalar da yüzme öğrenmeye çalışıyor ve şunu söylüyorlar: “Erkekler yüzebiliyorsa biz de yapabiliriz”
