Rus Kozmonot Yuri Gagarin ‘in Kazakistan’ın Baykonur Üssü’nden fırlatılan Vostok kapsülüyle dünyanın çevresinde yaptığı tarihi yolculuğun 50. yılı. Yuri Gagarin Kimdir?

Yuri Gagarin Kimdir

Google Yuri Gagarin için özel bir logo tasarladı. Uzay yolculuğuna çıktığında sadece 27 yaşında olan Yuri Gagarin, marangoz bir baba ile işçi bir annenin çocuğuydu. Yuri Gagarin Rusya’nın küçük bir köyünde 1934’te dünyaya geldi. 1941’de kasabalarını Naziler işgal edince Yuri Gagarin ve ailesi 2 yıl boyunca sığınakta saklandı. Yuri Gagarin’in iki kardeşi savaş döneminde Polonya’da bir çalışma kampında kaldı. Yuri Gagarin eğitimine ancak üç yıl sonra devam etti. Yuri Gagarin gençliğinde gökyüzüne ve uçmaya meraklı biriydi. Askeri okula girerek savaş pilotu eğitimi aldı. 1959 yılında ‘yeni bir cihaz geliştirmek’ adı altında başlatılan gizli bir proje için seçilen 20 adayın arasına girdi. Söz konusu cihaz uzaya giden ilk insanı taşıyacak olan Vostok kapsülüydü.

Yuri Gagarin herkes tarafından sevilen biriydi. Sadece 1.60 boyunda olması onu diğer adaylardan hemen ayırdı. Çünkü Vostok küçücüktü. Yuri Gagarin seçildi ve uzayda yolculuk yapan ilk insan oldu. Uzayda geçirdiği 108 dakikada Yuri Gagarin’den yapması beklenilen fazla bir şey yoktu. Vostok otomatik olarak yeryüzünden kontrol ediliyordu. Daha önce uzaya yollanan 48 köpeğin 20’si ölmüştü. Ancak soğuk savaş döneminde ABD’nin önüne geçmek isteyen Sovyetler’in kaybedecek vakti yoktu. Yuri Gagarin için verilen tek görev gördükleri ve yaşadıklarını not tutmasıydı. Yıllar sonra Yuri Gagarin yolculuk hakkında “Uzaydaki ilk insan mıydım yoksa son köpek mi emin değilim. Eğer varolacaksan, bari ilk ol” demişti.

Vostok, 12 Nisan 1961 günü saat 09:07’de yollandı. Yuri Gagarin’in uçuştan önceki son sözü “Haydi gidelim” oldu. Başmühendis Korolyov, Yuri Gagarin uzayın derinliklerine yollanmadan “Çayla yemen için bol bol sosis, şeker ve reçel koyduk. Şişmanlayacaksın!” demişti. Gagarin de gülerek “Önemli olan sosisler, ay ışığında iyi gider” diye cevap vermişti.

Yuri Gagarin telsizlere “Ağırlıksızlık hissi çok güzel. Her şey yüzüyor sanki. Dünya’nın atmosferi çok güzel. Bulutların dünyaya düşen gölgeleri çok çarpıcı” diyordu. Vostok yeryüzüne dönerken ise facianın eşiğinden dönüldü. Yuri Gagarin’in bulunduğu kapsül modülden ayrılmayınca büyük bir hızla dönmeye başladı. Yuri Gagarin bilincini kaybetmek üzereyken kablolar yanarak koptu ve kapsül sonunda diğer parçadan ayrıldı. Yuri Gagarin yere çakılmadan önce paraşütle atlamayı başardı ve Volga nehrinin yakınlarında bir yere indi. Kendisini garip kıyafetler içinde gören 2 köylü hızla olay yerinden kaçtı.

Yuri Gagarin artık bir kahramandı. Kızıl Meydan tarihi günlerinden birini yaşıyordu. Çünkü Yuri Gagarin halkın karşısına çıkacaktı. Kızıl Meydan ve çevresi hınca hınç dolmuştu. Yuri Gagarin anısına heykeller dikildi, birçok yere ismi verildi. Mavi gözleri, çocuksu ifadesi ve gülümsemesi ise sadece Sovyetler’in değil ABD hariç tüm dünyanın sevgilisi oldu.

Sovyetler Birliği’nin ikonu haline gelen Yuri Gagarin’in tehlikeli görevlere gitmesi yasaklandı. Gençlik hayali olan uçmaktan alıkonuldu Yuri Gagarin. 1968’de, ancak yanında başka bir pilot da olması şartıyla uçmasına izin verildi. Ve birkaç ay sonra sebebi hala bilnmeyen bir kazada uçağı Moskova’nın kuzeydoğusuna çakıldı. Uzay yolculuğu yapan ilk insan Yuri Gagarin 34 yaşında hayatını kaybetti. Yuri Gagarin ‘in ardından birçok ülke uzaya insanlar gönderdi. Ancak hiçbiri Yuri Gagarin kadar sevilmedi. Çünkü Yuri Gagarin ilkti.

Yuri Gagarin hakkında Ekşisözlük’ten birkaç entry;

Yuri Gagarin uzaya çıkmazdan evvel karısına veda mektubu yazar.. Yalnız program yetkilileri mektubu vermezler karısına.. 1968’de uçak kazasında öldükten sonra, yani tam 7 yıl sonra mektubu Yuri Gagarin’in karısına verirler. Şöyledir mektup: “Bazen insanlar yürürken kayıyor ve boyunlarını kırabiliyor… Orada da bir şey başıma gelebilir. Eğer başıma gelirse, Valyuşa, senden kedere boğulmamanı istiyorum. Nihayetinde kimse için yarın bir arabanın çarparak ölümüne neden olmayacağı garantisi yok.”

Sarhoşken kalinka melodisiyle “Yuri Gagarin, Gagarin, uzaya” diye tezahürat yaptığınızda sokaktan geçen insanlar size çok ilginç surat ifadeleriyle bakabiliyorlarmış. Bunu bana öğreten insandır kendisi.

İnsanoğlunun evrensel bir başarısıdır bu beyfendinin uzaya çıkışı ama uzaya çıkan ilk insan olduğu için kendisine bir teşekkür ve de tebrik mektubu yazan İstanbullu bir İngilizce öğretmeni zamanında komünizm propagandası suçu ile tutuklanmıştır.

Rus halkı tarafından zannedilenin aksine uzaya giden ya da hepimize yukarıdan bakan ilk insan olarak değil, uzaydan dönen ilk insan olarak anılır.

Sovyetler’in uzay programı uğruna bozuk para gibi insan harcadığı (Mitrofan Nedelin ve Valentin Bondarenko bilinenlerden sadece bazılarıdır ve ismi açıklanmayan niceleri olduğu sanılmaktadır) bir dönemde uzaya gitmiş fakat kendinden önceki yoldaşları ile aynı kaderi paylaşmamıştır. Bir iddiaya göre uzaya giden ilk insan Vladimir İlyuşin’dir. Lakin bu da sadece iddia olarak kalmıştır. Uzaya giden ilk insan mı? Korkarım hiçbir zaman bilemeyecğiz.

40 sene önce açlıktan kırılan , on beş sene önce büyük bir yıkımla dünya savaşından çıkan bir ülkenin sosyalizm ile neler başarabileceğinin en büyük kanıtıdır.