Ülkenin meclis başkanı! “Bayanlar çıkmıyor değil mi? Aferin”
TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın, meclisteki temsile giderken tiyatro oyuncularına “Bayanlar çıkmıyor değil mi? Aferin” dediği iddia edildi.
TBMM’de düzenlenen Çanakkale anmasında gösteri yapan tiyatro ekibindeki kadınlar TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın talimatıyla sahneye çıkartılmadı. Kadın ve erkek oyuncunun sarıldığı anne-oğul vedalaşma sahnesine bile tahammül edilemedi.
TBMM’de düzenlenen Meclis Sohbetleri etkinliği kapsamındaki 18 Mart Çanakkale anmasında Devlet Tiyatroları oyuncuları bir temsil sahneledi. Programın başlamasına bir saat kala tiyatro ekibine kadın oyuncuların sahneye çıkmaması yönünde talimat iletildi. Erkek oyuncuların sahnede oyunu sergiledikleri sırada izleyicilerin arkasındaki merdivenlerde bekletilen kadın oyunculardan sadece şiir okumaları istendi. Üç gün boyunca gösterim için prova yapan oyuncuları isyan ettiren kararı Kahraman’ın verdiği öne sürüldü.
Sahneye çıkamayan kadın oyuncular adına yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Hiçbir yasal hakka sahip olmayan sözleşmeli sanatçılar olarak kurum yöneticilerinin kararıyla kurumun geleceğine zarar vermemek adına ikna edilerek gururumuzu çiğneyip sahneye çıktık. Daha etkili bir yola karar vermek için 30 dakika yetersiz bir süreydi. Olayın şoku, gerginliği ve yaşadığımız öfkeyle verebileceğimiz en sağlıklı kararı verip koridorlarda sahne almayı kabul ettik. Kurum yöneticilerinin kararı temsilin iptali olsaydı bunu severek kabul edecektik, hatta bunu talep de ettik. Kurumun varlığına zarar vereceği aşikar olan provakatif herhangi bir girişime karar vermek elimizde değildi. Bunun vebalini sırtlayamazdık. Sanata ve tarihe yapılmış bu müdahalenin vebali sahibi ve uygulatıcılarına aittir.”
Birgün gazetesinden Hüseyin Şimşek’e konuşan oyunculardan Övgü Özgürce şunları anlattı: “Pazartesi gününden beri prova yapıyoruz. Gece 11 buçuğa kadar sürüyor. Dün de gösterimiz vardı. Öncesinde de prova aldık. Çok çalıştık. Gösteriye bir saat kala, herkes hazırlanmak üzereyken kadın oyuncuların sahne önünde yer almamasını, sahnenin yanında olmasını istediklerini belirttiler. Böyle bir şok atlatmış olduk ve bir karar vermek zorunda kaldık. Emrivaki oldu. Çok kısa sürede yeniden prova alıp yeni bir düzenlemeyle gösterinin gerçekleşmesini sağladık.”
Korodaki kadın sanatçılardan birinin ağlayarak TBMM’yi terk ettiğini ifade eden Özgürce, sansüre uğrayanların sadece kadınlar olmadığını, sahneye yerleştirilmiş Mustafa Kemal fotoğraflarının da kaldırtıldığını söyledi: “Son dakikada yapıldıysa bir tahrik etme unsuru olabilir mi diye düşünüp inadına çıkıp söylemek istedik sözlerimizi ama olmadı. Oyunda bizim olmamız da onların kendi isteğiydi. Bize anlatıldı ve günlerce bunu çalıştık. Ama son anda Mustafa Kemal resimleri bile istenilmedi. 12 dakikalık gösterimiz dört dakikaya düştü. Biz de kenarda merdivenlerde şiirlerimizi söylemek zorunda bırakıldık.”
Adının yayınlanmasını istemeyen bir diğer tiyatro sanatçısı da önce vedalaşan asker-anne koreografisinde kadınların erkeklere sarılmamasının istendiğini, ardından da kadınların sahneden indirildiğini aktardı.
Sahneye çıkmak istemediklerini, ancak ilgili müdürleri tarafından ikna edildiklerini belirten tiyatro sanatçısı, şunları anlattı: “Oyun bitiminde selam vermedik ama onlar bunun ne demek olduğunu anlamamışlardır tabii ki. Çoğumuz sinirden ağladık, direnemedik. Şöyle bir an var, kostümlerimizi giymiş merdivenlerden iniyorduk ki İsmail Kahraman’la karşılaştık. ‘Bayan oyuncular çıkmıyor değil mi? Aferin’ dedi. Asker kostümlü arkadaşlara da ‘Siz kaçıncı alaydasınız’ diyerek güya espri yaptı, kimse gülmedi. Esas amacı teyit almaktı.”
