İbrahim Hacıosmanoğlu ve Tutsak Hakem

TDK’ya göre bir sıfat olan “Tutsak”, “gitmesine ve serbestçe hareketine engel olunan” demektir.(1) Dünya futbol tarihini bilmiyorum ama Türkiye’de futbol oynandığından bu yana en üst ligde bir hakemin maçtan sonra, stadyumdan ayrılmasına yani gitmesine ve serbestçe hareketine ilk kez, geçen hafta engel olundu.

TDK’ya göre bir sıfat olan “Tutsak”, “gitmesine ve serbestçe hareketine engel olunan” demektir.(1) Dünya futbol tarihini bilmiyorum ama Türkiye’de futbol oynandığından bu yana en üst ligde bir hakemin maçtan sonra, stadyumdan ayrılmasına yani gitmesine ve serbestçe hareketine ilk kez, geçen hafta engel olundu.

Trabzonspor-Gaziantepspor maçından sonra Trabzonspor Başkanı İbrahim Hacıosmanoğlu’nun kulüp yöneticilerine, “sabaha kadar, ben gelene kadar o hakem, o stattan çıkmayacak” demesiyle maçın hakemi Çağatay Şahan ve ekibi stadyumda tutsak edildi.

Türkiye Futbol Federasyonu (TFF), hakemlerin 4 saat statta rehin tutulması ile ilgili açıklama yaptı ve ilgili kişiler hakkında suç duyurusunda bulunulacağı belirtildi. Fakat TFF Başkan Vekili İbrahim Usta ise olaylı maçtan sonra hakem soyunma odası koridorlarındaki sportmenliğe aykırı hareket ve hakaretleri nedeniyle Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu (PFDK) tarafından 1.5 yıl hak mahrumiyeti cezasına çarptırıldı.

İbrahim Hacıosmanoğlu da 9 ay 10 gün ceza aldı. Dolayısıyla Çağatay Şahan ve arkadaşları hem ilk kez tutsak edilen hakem oldukları için hem de ilk kez bir TFF Başkan Vekili’nin saldırı ve hakaretlerine maruz kalan hakemler oldukları için Türk futbol tarihine geçtiler.

Şunu bilmeliyiz ki ülkemizde, her ülkede yapılan hakem hatalarından fazlası olmuyor. Fakat futbolda gelişmiş ülkelerin hiçbirinde hakemler, ülkemizde olduğu gibi acımasızca ayaklar altına alınmıyor. Bu nedenle Türkiye’de hakem olmak güç bir iştir. Özellikle bizim gibi spor kültürü gelişmemiş ülkelerde sadece güç değil aynı zamanda çileli bir iştir.

Bunların yanında hakem hatalarından kaybedilen maçlar, şampiyonluklar ve küme düşen takımlar var ama benim kanaatim, hakemlerimizin % 90’ı bunu basit bir hata olarak gerçekleştiriyor. Kasıt dediğimiz çeşitli sebeplerden kaynaklanan (saha içi ve dışı) hatalar ise yok denecek kadar az. Çağatay Şahan da bu maçı kasıt içermeyen hatalarla yönetti ve vermediği penaltı kararında ise haklıydı.

Bu olayı sporda psiko-sosyal alanlar açısından ele aldığımızda karşımıza “kültür” ve “tutum” kavramları çıkıyor. Peki kültür nedir? Kültür; aletlerden ve tüketim mallarından, çeşitli toplumsal gruplaşmalar için yapılan anayasal belgelerden, insana özgü düşün ve becerilerden, inanç ve törelerden oluşan bütünsel bir toplamdır. (2) Yani spor, bir kültürel olgudur ve toplum veya birey için bir anlatım ve ifadedir.

Dolayısıyla Trabzonspor Başkanı ve TFF Başkan Vekili, ülkemizdeki mevcut spor kültürü hakkında yorum yapmamıza yardımcı olacak şekilde, kendi duygu ve düşüncelerini maç sonrası stadyumda ve ertesi günlerde televizyon ile radyo kanallarında anlatıp ifade etti.

Tutumu, genel olarak insanın herhangi bir olay veya durum karşısında olası bir tavır veya davranış biçimini oluşturma eğilimi olarak alırsak insanın her tür davranışının kaynağında tutumun yer aldığını da kabul etmemiz gerekir.(3) Yani Trabzonspor Başkanı ve TFF Başkan Vekili, Çağatay Şahan ve arkadaşlarına karşı olan hareket ve faaliyetlerini, kendi inançları ve tutumlarına göre sergiledi.

Bu olumsuz tutumlarının temelinde ise az önce bahsettiğim “kültür” yer almaktadır. Mental anlamda ise “kendini kontrol becerisinin eksikliği” diyebileceğimiz bu olumsuz tutumlar aslında Trabzonspor Başkanı ve TFF Başkan Vekili’nin bireysel mental zayıflığı değil ülkemizin genelde spor, özelde futbol kültürünün zayıflığıdır.

Dolayısıyla Türkiye’de, diğer bütün faktörler bir yana, sırf bu zihniyetteki yöneticilerden dolayı futbolumuzun geleceğinin modern bir şekilde inşa edilmesi mümkün değildir. Çünkü bizim gibi gelişmekte olan geri kalmış ülkelerde ve yükselen değerin para olduğu spor ortamlarında “alışılmışa göre türkü çağırmak kolay”dır. Zaten spor kültürümüzde yer alan çoğu spor insanında boşvermişlik, aldırmazlık ve bilgisizlik var.

Ersin Afacan / NationalTurk
KAYNAKÇA
1.http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=TUTSAK
2. Malinowski, Bronislaw; İnsan ve Kültür, Çev.;Fatih Gümüş, V Yayınları, Ankara-1990
3. İnceoğlu, Metin; Tutum, Algı, İletişim, Beykent Üniversitesi Yayınevi, İstanbul-2010
Tweets by mentaldestek