Çin’in başkenti Pekin’de Tiananmen olaylarının 25. yıl dönümü nedeniyle meydan ve çevresinde yoğun güvenlik önlemleri dikkati çekiyor.

Ülkede “4.6 olayları” (4 Haziran vakası) olarak da bilinen, binlerce kişinin ölümüyle sonuçlandığı belirtilen demokrasi yanlısı protestoların yıl dönümü dolayısıyla meydan ve çevresinde sıkı güvenlik önlemleri alınıyor.

Çin’in en iyi korunan yerlerinden biri olan Tiananmen’in girişlerinde kurulan güvenlik noktalarında x-ray taramasının ardından yerli ve yabancı turistlere kimlik kontrolü yapılıyor.

1989’da düzenlenen protestolarda, on binlerce eylemci siyasi reform talebinde bulunmuş ancak güvenlik güçlerinin sert müdahalesiyle gösterileri sona ermişti.

Olayların ardından Çin hükümeti, protestoları “karşı-devrimci ayaklanmalar” olarak nitelendirmiş ve bunların anılmasını yasaklamıştı.

İnsan hakları kuruluşlarından Uluslararası Af Örgütü, Tiananmen olaylarının bu yılki yıl dönümünden önce 66 kişinin gözaltına alındığını ya da “kaybolduğunu” açıkladı.

Ülkede Tiananmen olayları ve protestolarla ilgili internet aramalarının engellendiği belirtilirken, arama motoru “Google”a erişimin de sınırlandırıldığı ifade edildi. Ayrıca ülkenin sosyal ağlarında olayları anmak için kullanılabilecek ikon ve simgelerin kaldırıldığı kaydedildi.

Diğer yandan Hong Kong ve Tayvan’daki bazı aktivist grupların, her yıl olduğu gibi akşam saatlerinde mum yakarak olayları anması bekleniyor.

– 1989’daki olaylar

Ülkede 1989 yılının nisan ayından başlayarak 4 Haziran’a kadar süren ve başkent Pekin’deki Tiananmen meydanında güç kullanılarak bastırılan ayaklanmalarda resmi olmayan rakamlara göre, iki binden fazla kişi hayatını kaybetti.

Demokrasi, ifade özgürlüğü, enflasyon, siyasi bozulma ve yozlaşma gibi nedenlerle başlayan protestolara başta aydın kesim ve öğrenciler olmak üzere her kesimden yoğun katılım olmuştu.

Çin’in halen uluslararası toplum tarafından kınanmasına sebep olan olaylarda, 1978 yılındaki dışa açılımdan sonra uygulanan ekonomik reformların tetiklediği işsizlik, Çin Komünist Partisi’nin tutumu ve siyasi bozulma gibi nedenlerin etkin olduğu kaydediliyor.

Olayların ilk başladığı zamanlarda hükümet, göstericilere müdahale etmemiş ancak protestocuların dağılmaması üzerine 20 Mayıs’ta ülkede sıkıyönetim ilan edilmişti.

Hükümet, protestocuların taleplerinin karşılanmasının mümkün olmadığı ve gösterilerin bastırılması gerektiği kararına vararak 4 Haziran gecesi tanklar ve askerleri meydana göndermişti. Güvenlik güçlerinin olayları bastırırken gerçek mermi kullanması sonucu Çin Kızılhaçı’na göre iki bini aşkın kişi yaşamını yitirmişti. Diğer yandan, olayların ardından çok sayıda devlet ve parti yetkilisi gözaltına alınmış ya da ev hapsiyle cezalandırılmıştı.

Çin yakın tarihinde geniş yankı uyandıran “Tiananmen olayları”, ülkedeki yeni nesil başta olmak üzere halk tarafından halen tam olarak bilinmiyor.

Ülkedeki yetkili makamlar, olayın ve yansımalarının ele alınışı ile alakalı ciddi bir denetim uygularken, yazılı ve görsel medyada olaylarla ilgili haber, belgesel, makale ya da fotoğraflar yer almıyor.

İnternette 4.6 olaylarını anlatan içeriklere erişim de engelleniyor.