NationalTurk yorumcusu ve sportif alanda zihinsel performans antrenörlüğü yapan sosyal bilim uzmanı olan Ersin Afacan’ın ‘Sorumluluk Almak’ başlıklı yazısı;

Geçen hafta, Fenerbahçe Teknik Direktörü Aykut Kocaman, ”istifa kararı ve ardından yaşanan gelişmelere” ilişkin sorulara cevap olarak şunları söyledi: ”İstifamın iki nedeni var. 27 puanı anlatabileceğim bir durum yoktu. O puanı anlatamazdım. Bir de futbolcularıma son dönemde verilen yanlış cezalar…Bunu oyuncularıma anlatamıyordum. Birisinin sorumluluk alması gerekiyordu. Ben de sorumluluğu aldım.”

Bu yazımda Aykut Kocaman’ın bu açıklamasında var olan akıl yürütme hatasına değinmek istiyorum. Öncelikle ahlaki bir değer olarak sorumluluk kavramını tanımlamak istiyorum. Sorumluluk: Özgürce verdiği ahlaki bir kararın ve gerçekleştirdiği ahlaki bir eylemin sonuçlarını üstlenmektir. Aykut Kocaman, özgürce bir karar vererek Fenerbahçe’nin teknik direktörü oldu. Yani hiç kimse kendisini zorlamadı. Dolayısıyla kendisi teknik direktör olarak imza atıp ilk antrenmana çıktıktan sonra bu eyleminin yani teknik direktörlük yapmasının sonuçlarını üstlenmiş oluyor. Bu sonuçlar olumlu veya olumsuz olabilir. Aynı durum başkan ve yöneticiler ile futbolcular için de geçerlidir. Onlar da bir karar verip kulüple bir bağlantı kurduktan sonra saha içindeki her türlü durumdan sorumludur.

Bana göre başarıda sorumluluk sıralaması şöyledir;

1. Futbolcular,
2. Teknik Heyet,
3. Yönetim.

Başarısızlıkta ise sırasıyla;

1. Yönetim,
2. Teknik Heyet,
3. Futbolcular sorumludur.

Durum böyle iken Fenerbahçe gibi bir futbol takımının teknik direktörünün “Birisinin sorumluluk alması gerekiyordu. Ben de sorumluluğu aldım.” demesi en basit açıklama ile yanlış bir akıl yürütmedir. Zaten bilgisizlikten de söylendiğini yukarıda yaptığım açıklamadan anlamışsınızdır.

Dolayısıyla futbolumuzda önde gelen kişilerin, birbiriyle ilişkili önermelerden yeni bir önerme çıkarma işlemi olan akıl yürütmede bulunurken doğru yargı bildiren ifadeler kullanmaları gerekmektedir. Bunun için de sorumluluk gibi sporda psiko-sosyal alanların temel kavramlarını kullanırken de o kavramın anlamını ve tanımını bilmelidir. Aksi taktirde bir konu veya olay hakkında yapılan açıklamalar yani akıl yürütmeler, geçersizlik ve tutarsızlık içerir. Yani akıl yürütmenin, akıl ilkelerine ve mantık kurallarına uygun olarak yapılmaması sonucu çıkar. Takımın teknik direktörünün “Birisinin sorumluluk alması gerekiyordu. Ben de sorumluluğu aldım” demesi aslında “Kitap okumak faydalıdır. Zamanımı uyuyarak değerlendiririm” gibi bir açıklamadır.

Son olarak şunu ifade etmek istiyorum iyi, kötü, sorumluluk, ödev, vicdan ve özgürlük gibi ahlaki değerler ahlak felsefesinin konusudur. Çünkü ahlak felsefesi (etik) bir tür değer felsefesidir. Ahlak sorunu da sıkı sıkıya bilgi sorununa bağlıdır. Çünkü her gerçek ahlaki edim/iş/eylem bilinçle düzenlenmiştir. Bu bilincin temelinde de doğru ve sistemli bilgi olmalıdır. Teknik direktörler de bu bilgileri ya kurslardan, ya kendileri araştırarak ya da mental destek alarak öğrenebilirler ama hiçbirisi yapılmıyor. O zaman da ne oluyor? Sporda psiko-sosyal alanlara hakim olamayanlar yani futbolun epistemolojisini yapamayanlar Edirne’nin ötesine geçemiyor. İstisna Fatih Terim oldu. Bir daha da olmaz. Çünkü böyle bir derdi ve amacı olan yok. Nasıl olsa paranın bol olduğu Türk futbolunda insanları oyalamak ve yönlendirmek kolay!

Ersin Afacan / NationalTurk