AKP’nin anayasa değişikliği teklifi TBMM Başkanlığına sunuldu. / Son Dakika…

AKP’nin anayasa değişikliği teklifini, Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş, 316 imzayla TBMM Başkanı İsmail Kahraman’a sundu.

AKP’nin MHP ile birlikte oluşturduğu Anayasa değişiklik paketinin ayrıntıları ortaya çıktı. Değişiklikle TBMM’nin üye sayısı 600’e çıkıyor, milletvekili seçilme yaşı ise 18’e iniyor. Pakette, hem Cumhurbaşkanlığı, hem de genel seçimlerin kasım 2019’da yapılması yer alıyor. Pakette, yerel seçimlerle genel seçimler arasında en az bir yıl olmasını öngören Anayasa’nın 127. maddesi de kaldırılarak, yerel seçimlerin mart 2019’da yapılmasının önü açılıyor.

“Cumhurbaşkanlığı” adı altında, parlamenter sistemden Başkanlık sistemine geçişi içeren Anayasa değişikliği teklifinde en dikkat çeken bölümlerden biri de Cumhurbaşkanı’nın cezai sorumluluğuna ilişkin bölüm. Buna göre, Cumhurbaşkanı’nın cezai sorumluluklarına ilişkin hükümler 2019’da yürürlüğe girecek.

Cumhurbaşkanı’nın partili olmasına ilişkin hükümler ise, 2019’u beklemeden, Anayasa değişiklik teklifi kabul edillir edilmez yürürlüğe girecek. Yani teklif geçer geçmez, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın parti üyesi olmasının önü açılacak.

Teklifte yer alan geçici maddeye göre, Kasım 2019’a kadar olan dönemde mevcut sistem devam edecek. Kasım 2019’daki cumhurbaşkanlığı ve genel seçimlerin ardından, adına “cumhurbaşkanlığı” denilen, Başkanlık sistemine geçilecek.

* HSYK’nın yapısı değişiyor- Üye sayısı 12 olacak. HSYK’nın “hakimler” ve “Savcılar” olarak iki kurul olarak bölünebileceği konuşuluyordu. Bu olmadı. HSYK tek kurul olarak devam edecek. Ancak üyelerinin seçim sistemi değişecek.HSYK üyelerinin yarısını TBMM, yarısını ise cumhurbaşkanı seçecek. TBMM’de HSYK seçimlerinde lik turda 5’te 3 çoğunluk aranacak. Eğer seçilemezse 3. turda kura yöntemi uygulanacak.
* Askeri yargı kaldırılacak.
* Anayasa Mahkemesi’nin de üye sayısı düşüyor. AYM’de halen Askeri yargıdan iki üye vardı. Askeri yargının sona ermesiyle, AYM’nin üye sayısı da 15’e düşecek.
* Milletvekili sayısı 600’e çıkacak.
* Milletvekili seçilme yaşı 18’e düşüyor.
* Yedek milletvekiliği geliyor. Cumhurbaşkanı’nın bakan olarak atayacağı vekillerin milletvekili statüsü düşüyor. Yerine yedek vekillerden olanlar geliyor.

* MGK’nın yapısı değişiyor. Jandarma genel Komutanı MGK’dan çıkıyor. Böylece MGK’da mevcut yapıda çoğunlukta olan sivillerin, bu çoğunluğu daha da pekişiyor. MGK’da askeri kesimden sadece Genelkurmay Başkanı, Kara, Hava ve Deniz komutanları kalıyor.
* Yerel seçimler Mart 2019’da yapılacak. Anayasa’nın 127’inci maddesi askıya alınıyor.

Anayasa değişikliğinde Başbakanlık makamı kaldırılırken, Cumhurbaşkanı’na bakanlar kurulunu belirleme yetkisine ve kararname yayınlama yetkisine sahip oluyor. Ancak değişiklik paketinde, Cumhurbaşkanı’nın kararname yetkisi ve bakanlar kurulunu atama yetkisinin 2019’dan itibaren yürürlüğe girmesi öngörülüyor. Cumhurbaşkanı’nın çıkaracağı kararnamelerde “konu sınırlaması” olacak. Buna göre, Cumhurbaşkanı özgürlük alanlarında kararname çıkaramayacak. Ayrıca, Cumhurbaşkanı’nın kararnameleri ancak TBMM onayı ile yasa haline gelecek.

Yeni sistemde, gensoru bitiyor. Bunun yerine, cezai sorumluluğa sahip olan Cumhurbaşkanı’na yönelik “soruşturma” sistemi getiriliyor.
Cumhurbaşkanı’nın cezai sorumluluğu çerçevesinde yargılanmasında ise şu sistemin işletilmesi değişiklikte yer alıyor-
* Cumhurbaşkanı’na yönelik soruşturma için Meclis’teki 600 vekilden 301’inin önerge vermesi gerekiyor.
* Cumhurbaşkanı hakkında soruşturma komisyonu kurulması için 600 vekilden 360’ının destek vermesi gerekiyor.
* Cumhurbaşkanı’nın Yüce Divan’a sevki için ise 401 vekilin onayı aranıyor.

Anayasa değişiklik paketindeki kilit maddelerden biri de TBMM ile Cumhurbaşkanı’nın “karşılıklı fesih” sistemi. Cumhurbaşkanı ile Meclis’in ters düşmesine bağlı bir devlet krizinin oluşması durumunda fesih yetkisi devreye girecek. Hem cumhurbaşkanı hem de Meclis bu yetkiyi kaşrılıklı kullanabilecek.