Para takip, faiz, gayrimenkul, enflasyon gibi konularla ilgili bir yazı: Parayı takip et

National Turk yorumcularından ekonomi uzmanı Ömer Demir’in “Para yı takip et” adlı makalesini yayınlıyoruz.

Para yı takip et

TCMB’nin resmi web sitesi olan tcmb.gov.tr adresini takip edenler bilirler sitenin üst tarafında ‘’Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın temel amacı fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmektir’’ ibaresi yer alır.

Bu amaç çerçevesinde olmalı ki TCMB geçen hafta radikal bir kararla yılın son haftası faizleri 50 baz puan indirdi. TCMB’nin bu yeni politikası ile TL mevduatlarında munzam karşılıkları farklı vadelere göre farklı oranlarda artırdı. Aslında kimilerine göre sürpriz, kimi çevrelere göre ise gerekli olan bu kararın çıkış sebebi, kısa vadeli sermaye girişleri, artan cari açık sebebiyle orta vadede ciddi tehdit altına olunması, finansal istikrar konusunda yaşanan endişeler. Keza TCMB’nin bu faiz hamlesi, faizlerin yüksek olduğu gelişmekte olan ülkelere giren kısa vadeli sermaye girişlerinin kontrol altına almayı belkide yönünü değiştirmeyi ve ithalat talebini azaltmak için Türk lirasının değer kaybetmesine izin vermeyi hedefliyor.

Yıllardır gündemdeki yerini kaybetmeyen “İdeal kur ne olmalı ?” tartışmaları ile ihracatçıların veryansınları düşük kur politikasının değişebileceği ihtimalini akıllara getirsede ülkemizde ki 2001 yılından bu yana kullanılan dalgalı kur politikası devam edecek gibi çünkü sabit kur sistemi global şoklara karşı ülkeleri daha savunmasız hale sokabiliyor .

Peki TCMB bu riskli deneye neden zorunlu kaldı ? Deney diyorum çünkü ,sonucu belli olmayan sadece işe yaraması muhtemel bir öngörü bu. Yani sıcak paranın gelişinin önünün kesilmesi gibi olumlu sonuçları beklense enflasyon ve cari açık tarafında yapısal problemler sürdüğünden ters etki yaratabilir; hal böyle oluncada TCMB’yi 2011’de beklenenden daha erken ve daha büyük faiz artırımı yapmak zorunda bırakacağınını görmek hiçte zor değil(benim tahminim ilk çeyrekte en az 250 baz puan )..

Faiz kararı sonrası Devlet bakanı Ali Babacan’ın banka genel müdürlerini çağırıp kredileri yavaşlatma politikası ise 2011 yılı için sıkıntılı bir dönemin başlangıcı olacak .Özellikle IMKB de endeksi karlılık oranlarıyla yukarı taşıyan bankaların bu en büyük karlılık ürünü olan ‘’krediler’’ endeks üzerinde de baskı yapacak ve endeksin 2010 kazanımlarını geri alıcak gibi duruyor. Bu hafta yine Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz’ın cari açığın milli gelire oranında yüzde 5-6 gibi bir oranın uygun olacağını belirttiği, bu oran için ise kredi hacmindeki büyümenin yüzde 25’de kalması gerektiğini yaptığı açıklama ile öğrendik. Babacan’ın da destek verdiği bu tablo, bankacıların önümüzdeki yılda baz alacakları bir tablo halini aldı. Babacan’ın yaptığı bu zirve sonrası daha geçen aya kadar kredi verin diyen hükümetin şimdi kredileri kısın diye uyarması ve maliyeden kimseciklerin toplantıya katılmamış olması ile kamu bankalarının büyümesinden neden korkulduğu muamma olarak kaldı. İşte bu üç soru hala yanıtsız. Merkez Bankasının toplantısını özetlemek gerekirse 2011 Para, Kur Politikalarının stratejik çerçevesi, cari açığın sınırlandırılmasına odaklandığını söyleyebiliriz.

Yaklaşan genel seçimlerle  genel seçimler kadar önemli TCMB Başkanı’nın atanması TCMB yeni stratejilerle  hamlelerine dair tahminleri güçleştirsede 3-4 ay düşen enflasyondan, artan kredibilitenin bankanın lehine olacağı fakat munzam karşılıklarda artış olmadan bankanın gelecek yıl boyu riskleride göz önüne aldığını düşünüyorum . Çünkü sermayenin artık çok kısa sürede yer değişebildiği bir ortamda dışsal şoklara her daim hazırlıklı olunmak zorunda.

Türkiye de bu gelişmeler yaşanırken hafta sonu Çin den de benzer bir açıklama geldi. Ekonomiyi soğutma politikası uygulayan Çin, Ekim ayının ortasından bu yana ikinci defa faizleri artırdı. Dünyanın yeni büyüme motoru Çin’de gösterge faiz olan aylık borç verme oranı çeyrek puan artırıldı ve yüzde 5.81’e çıktı. Aynı zamanda aylık mevduat faizi de 25 baz puan artırılarak yüzde 2.75’e çıkmış oldu. 5 yıllık faiz ise yüzde 4.55 seviyesinde kaldı. Çin’de Türkiye gibi ülkesine gelen yabancı sıcak para dan rahatsızlık duyuyor. Sıcak para ya Tobin vergisi koyma girişimi destek bulamayınca bu yolu denedi denebilir.

Enflasyon ile mücadelelerle kredileri kısıtlama yönünde böyle bir adım atan Dünyanın ikinci büyük ekonomisi Çin, son 2 ay içindeki toplam 50 baz puanlık faiz arttırımı ve ikinci parasal genisleme (QE2) ve Euro Bölgesi likidite artışının yaratacağı enflasyon kaygısı için tedbirlerine devam ediyor. Stratejisini en kötüye göre hazırlayarak ve diğer gelişmekte olan ülke ekonomileri başta olmak üzere diğer ülke merkez bankaları gibi parasal sistem kaynaklı ekonomik tehditleri bertaraf etmeye çalışıyor. Dünya tarihinde hiç olmadığı kadar artan likidite, 2011’de piyasalarda büyük dalgalanmalar yaratmaya devam edecek gibi duruyor. Emtia fiyatlarındaki balonlara ise neredeyse alışıldı , petrolün an itibariyle olan 90 dolarlık değeri 2011 yılı için hedef 140 dolar seviyesi ,altın için 1500 ons seviyeleri zaten çok yakın, yüzde 8 ‘lik  atış bile 1500 ons seviyeleri için yeterli.

Likit para piyasayarda hala bol bol dolaşıyor

Çin’de ise gayrimenkul balonunun patlaması az kaldı yorumları kulislerde dolaşıyor.Tüm bu fiyatlar ve enflasyonist etki şimdilik; bol para ile faizlerdeki sert düşüş nedeniyle tüketim bazlı. Çünkü ikinci para sal genişleme QE2 kararı veren FED, fazla para nın sterilizasyonunun emtia fiyatlarıyla destekleneceği stratejisi ile hareket ediyor . FED ‘in bu planı işe yararsa ne ala ,ama tutmaz ise, kontrol edilmez şekilde korkulan maliyet enflasyonu oluşacak,  iktisat kitaplarının vazgeçilmez tuzağı “Stagflasyon” yani enflasyon içinde durgunluk yaşanacak .Bu korkutan senaryo komplo teorisi değil çünkü dünya üzerinde hiç olmadığı kadar çok likidite mevcut; bu durum iktisadın temel kurallarından olan arz-talep dengesi mantığından, kağıt yani kaydi para larının değerini düşürürken, bu para larla alınabilen herşeyin de fiyatını arttırıcı etki yapıyor. Kısaca likit para piyasayarda hala bol bol dolaştıkça; petrol de yükselecek,altında,gayrimenkulde, borsalar da…

Herkese Mutlu yıllar dilerim ..

Ömer Demir