Naz Aydemir Akyol ve Spor Sonrası
Sportif alanda zihinsel performans antrenörlüğü yapan NationalTurk yorumcusu Ersin Afacan’ın ‘Naz Aydemir Akyol ve Spor Sonrası’ başlıklı yazısı;
Vakıfbank Spor Kulübü’nün milli voleybolcusu Naz Aydemir Akyol, geçtiğimiz günlerde verdiği bir röportajda “Spordan sonraki planların neler?” sorusuna cevap olarak şunları söyledi: “Alt yapılarda sporcu çocuklara yönelik psikolojik destek verecek spor psikologluğu yapmak istiyorum. Fiziksel destek bir şekilde veriliyor çocuğa ama bence çok önemli olan psikolojik destek konusunda biraz eksiğiz. Fiziksel olarak çok yetenekli çocuklar zihinsel süreçlerine yönelik destek alamadıkları için spor hayatlarına başlamadan veda edebiliyorlar. Onları yönlendirmek çok keyifli olacaktır gelecekte.” (1)
Bir sporcunun, aktif spor yaşamından sonra hayatının geri kalanı ile ilgili planlama yapması önemli ve gereklidir. Çünkü hem spor yaşantısının süresi sınırlıdır, hem de sakatlık başta olmak üzere pek çok sebepten dolayı sporculuk yaşantısı her an bitebilir. Bu açıdan baktığımız zaman Naz’ın, bu konuyla ilgili bir düşüncesinin olması kendisi için faydalıdır. Şimdi, Naz’ın yukarıda paylaştığım düşüncelerini yorumlamak istiyorum. Öncelikle şunu ifade etmek isterim ki bir metni çözümlemek, metni anlamanın ötesinde yorumlama çabasını da gösterir. Çünkü metni okumak, bir yorumdur. Her yorum da bireyseldir. (2)
Altyapılarda sadece sporcu çocuklara değil antrenörlere de, yöneticilere de ve hatta velilere de psikolojik destek vermek gerekiyor. Naz’ın aklında, (benim mental destek dediğim) bu çalışma sanki sadece sporcular için geçerliymiş gibi bir düşünce var. “Fiziksel destek bir şekilde veriliyor” diyerek aslında altyapılarda teknik-taktik-kondisyon çalışmalarını içeren fiziksel desteğin tam anlamıyla verilmediğini söylemiş. Ben de bu yargıya katılıyorum. Bu nedenle yarım yamalak fiziksel desteğin verildiği yerde mental destek çok faydalı olmaz. Ayrıca, Naz ileride böyle bir çalışmaya başlarsa kendisi için de “Psikolojik destek bir şekilde veriliyor” dedirtmemesi için, felsefe başta olmak üzere davranış bilimlerine ait pek çok bilimsel gerçekleri ve prensipleri bilecek bir entelektüel birikime yönelmeli ve pedagojik açıdan gelişmelidir. Çünkü Naz, İletişim Fakültesi Reklamcılık bölümünden mezun. Aksi taktirde sporcu çocuklara mental destek vermek, çocuk sevgisini tatmin etmek veya çocuk avutmaktan başka bir şey olmaz.
“Psikolojik destek konusunda biraz eksiğiz” diyen Naz çok iyimser konuşmuş. Ülkemizin spor kültürü, mental destek konusunda biraz değil çok eksik durumda. Özellikle mental antrenman konusunda ortaya çıkan çoğu insanın yanlış uygulamaları var ki bu yanlışlıklar, mental destek konusunda önyargılı olan insanlarımızı hepten bu konuya uzak tutmaktadır.
“Çocuklar zihinsel süreçlerine yönelik destek alamadıkları için spor hayatlarına başlamadan veda edebiliyorlar” diyen Naz’a öncelikle doğru kavramı hatırlatmak isterim. O da “spor hayatı” değil “spor yaşamı”dır. Çünkü hayat ve yaşam farklı kavramlardır. Az önce anlatmak istediğim de bu durumdu. Yani mental destek verecek kişi, davranış bilimlerinin temel kavramları ve prensiplerine hakim olmalıdır ki bu iş dışarıdan bakıldığı gibi “hadi yapalım” denilecek kadar kolay ve basit bir iş değildir. Bunun yanında spor yaşamına başlamadan spora veda eden çocuk sporculardan ziyade, spor yaşamına başladıktan sonra potansiyeline uygun bir kariyer gelişimine sahip olamayan yani bulunduğu yer ile olması gereken yer arasında çok fark olan sporculara mental destek vermek gerekmektedir. Çünkü bu sporculara harcanan zamana, emeğe ve paraya yazık olmaktadır.
“Onları yönlendirmek çok keyifli olacaktır” diyen Naz, bu işte öncelikle keyif almayı beklediğini ortaya koymuş. Az önce ifade ettiğim gibi gerçek anlamda mental destek vermek keyif almayı değil aksine sabırlı, tahammüllü ve hoşgörülü olmayı gerektirmektedir. Keyif almak düşüncesiyle yola çıkılırsa çocuklarla keyifli zaman geçirilir, çocuk avutulur ve onlarla mutlu olunur ama mental antrenman yapılmış olunmaz.
Sözün özü; Naz Aydemir Akyol’un spor sonrası planı kendisine ve bazılarının kulağına hoş geliyor olabilir ancak Naz, bu konuda sistematik eğitimi ülkemizde nasıl alacak? Bana kalırsa Naz, mental antrenman konusunda profesyonel voleybolcuları hedeflese ülke sporu için daha faydalı bir düşünce içine girmiş olur. Çünkü voleybol kültürümüz öyle dışarıdan zannedildiği gibi gelişmiş bir kültüre sahip değil. Özellikle Anadolu kulüplerindeki yöneticiler arasında ve antrenörler ile sporcular arasında bilgi ve görgü açısından zayıf insanlar çok. Bu nedenle Naz gibi başarılı, bilgi ve görgü açısından sağlam bir karaktere sahip sporcunun profesyonel bir yapıda çalışmayı düşünmesi ve bunun için hazırlık yapması gerekir. Çünkü bir mental antrenör ile çalışmayı seçen sporcular ve antrenörler için, onlarla birlikte zaman geçirirken beklentileri şunlardır ki bu beklentilerden özellikle ilk madde Naz’da yeterince bulunmaktadır: (3)
1. Profesyonellik ve tecrübe
2. Anahtar zihinsel (mental) faktörler üzerinde anlaşma
3. Yaptığınız sporu anlama isteği
4. İyi iletişim becerileri
Ersin Afacan / NationalTurk
instagram.com/mental_destek
twitter.com/mentaldestek
KAYNAK
(1) http://www.gazetevatan.com/amacim-cocuklara-sporu-sevdirmek-1049257-pazar-vatan/
(2) Çüçen, A.Kadir; Felsefeye Giriş, Asa Kitabevi, Bursa-1999
(3) McCann, Sean; “Roles: The Sport Psychologist”, The Sport Psych Handbook, Ed.Shane Murphy, Human Kinetics, Champaign-2005
