Ekonomi ve Borsa uzmanı Natioanal Turk Yorumcusu Ömer Demir’in Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası : Deney adlı makalesini paylaşıyoruz;

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yılın ilk faiz kararını açıkladı. Merkez Bankası’nın faiz kararına ilişkin açıklamaları şöyle: Para Politikası Kurulu , politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı ile bünyesindeki Bankalararası Para Piyasası ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Repo-Ters Repo Pazarı’nda uygulanmakta olan faiz oranlarının 25 baz puan indirerek yüzde 6.50 den 6.25’e çekti.

Faiz indirimi piyasalar için süpriz oldu denebilir ama kararın açıklanmasından önce dolar kurunun hızla yukarı gitmesi böyle bir karar alındığının habercisi idi. Yıllardır dost sohbetlerine konu olan İNSİDER TRADİNG yani bu kararın önceden dışarıya sızmış olma olasılığını tekrar akıllara getirdi. Dolar kurunun karara bu hızla tepki vermesinin başka bir sebebi ise geçen ay Merkez Bankasının yapmış olduğu yenilik ile kararın şimdiye kadar alındığı saat olan akşam 19:00 da değil piyasaların açık olduğu 14:00 de alınmış olması oldu.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ne yapıyor ?

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ’nın ne yapmaya çalıştığını kısaca özetlemek gerekirse ; biliyorsunuz diğer Merkez Bankaları gibi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın temel amacıda fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmektir. Bunu sağlamak için de para politikası enstrümanlarını ,yani bunlardan en meşhuru olan faiz oranlarını kullanırlar.

Merkez Bankalarının faiz oranını arttırması ekonomilerde paranın maliyetini arttırarak paranın tüketimden tasarrufa gitmesini sağlar ve enflasyon riskini engellemek için kullanılır. Faiz oranının düşürülmesi ise; ekonomide işlerin iyiye gitmediği, resesyonist olasılık oluştuğu dönemlerde paranın maliyetini düşürerek paranın tasarruftan ekonominin çarklarına yağ etkisi yapma amacıyla dönmesi amaçlanmaktadır. Şimdi burada iki farklı problemle uğraşıyor aslında MB,biri tasarruf oranının bu derece düşük iken faizleri düşürmek gibi büyük bir riski alıyor ikincisi ise küresel likiditenin patlaması sonucunda Türkiye’ye giren ve TL’nin değerini arttıran sıcak paranın kolay kar marjını kısmak ve ekonomi için riski artan cari açığın önünü kesmek amacıyla yapıyor. Bu aslında para politikası faiz bacağının birinci adımı, ikinci adım ise munzam karşılıkların arttırılması olacak gibi görünüyor ,her nekadar faiz kararı ile aynı gün munzam karşılık kararı alınmamış olsada bu hamlede beklenir oldu.

Merkez Bankası bu riskli deneye neden ihtiyaç duydu?

Aslında enflasyonun beklediğinden iyi gitmesinden güç alan Merkez Bankası, 2010 Aralık ayı ortasında birden konum değiştirdi. Piyasalar para politikasının artık sadece önceki enflasyon raporlarında kastedildiği gibi Merkez Bankası’nın enflasyon beklentisi doğrultusunda belirlenmeyeceğini öğrendiler. Para politikası artık finansal istikrarın tehdidi olarak görülen cari denge açığını ve bunun sebebi olarak görülen kredi genişlemesini de dikkate alacaktı. Gelişmiş ülkelerin Merkez Bankaları ekonomilerini desteklemek için para basmaya başlamalarıyla birlikte yapısal sorunu olmayan, hızlı büyüyen ve riskinden çok daha yüksek kısa vadeli getiri imkânları sunan aralarında Türkiye’nin de bulunduğu ülkelere ciddi bir sermaye akışı olacağı görülüyordu. Böylece banka kredileri global kriz sonrasındaki hızlı artışına devam edecek ve cari denge açığı daha da yükselecekti.

Türkiye “yatırım derecesinde” bir ekonomi olsa daha uzun vadeli bir finansmanla ekonomisini büyütebilecek ve böylece cari denge açığını daha kolay taşıyabilecekti. Ama rating şirketleri de ısrarla hızla artmakta olan cari açığa dikkat çekerek yatırım derecesinin arttırılması önündeki engel olarak göstermeye devam ediyorlar. İşte bu sebepten dolayı Merkez Bankamızda riskli bir deneye girdi ve bu yolu denedi. Özellikle kısa vadeli spekülatif para iştahını azaltmak için politika faizini indireceğini açıkladı ve o karardan bu yana faizleri 75 baz indirdi. Bu, aslında daha 2 ay öncesine kadar piyasalara politika faizinin bir sonraki hareketinin yukarı olduğunu söylemekte olan banka için önemli bir riskti. TL biraz değer kaybedecek ve yıllardır düşük kurdan şikayetçi olan ihracatçı nefes alacaktı. Ama aynı zamanda politika faizindeki düşüşün kredi faizlerine yansımasıyla kredi talebi daha da artabilir ve zaten canlı seyreden ekonomik aktivite daha da hızlanabilirdi. Buna karşı da bankaların mevduat maliyetlerini yükseltici munzam karşılık önlemleri devreye sokuldu tüketici kredilerine ek vergi getirildi ve denetim arttırıldı.

Sonuç olarak para politikasındaki anlayış değişikliği bundan birkaç ay önce planlandığı kadar radikal olmayacak gibi gözüküyor. Mesela enflasyon üzerinde kısa vadede önemli etki bırakan petrol fiyatlarının 100 dolar seviyesinde seyrediyor oluşu ve yıl sonu tahminlerinin 120 dolara yaklaşabileceği ihtimalide yine Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ’nın işini zorlaştıracak. Enflasyon baskısı artarken faiz indirmeye devam etmek pratikte mümkün olmayan bişey .Önümüzdeki ay çok önemli. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası ’nın yeni faiz indirimleri yapması durumunda ise yılın ikinci yarısında kısa vadeli faizlerde hızlı yükselişler yaşanır.

Eğer TL’nin üstündeki baskı artmaya devam ederse DİBS getirileri yükselebilir, bu da İMKB’de başta banka hisseleri olmak üzere şirket karlılıklarını olumsuz etkiler. Tabi dolar kuruda 1.65 leri dener. Özellikle kredi hacmine ilişkin verileri yakından takip etmeden yatırım yapmamak gerekiyor. 25 Ocak salı günü ikinci çeyrek dönemli enflasyon raporu ve sonra da 27 Ocak’ta ki Para Politikası Raporu hafta içi takip edilmesi gereken veriler. Orta vadeye ilişkin olarak enflasyon raporu, belirsizliği dağıtma yönünde bir ölçüde yardımcı olabilir. Bol kazançlı günler dilerim.

Ömer Demir