Sportif alanda zihinsel performans antrenörlüğü yapan bir sosyal bilim uzmanı olan Ersin Afacan ‘ın bu haftaki “ Mental Antrenmana Başlama Yaşı ” adlı makalesini sizlerle paylaşıyoruz.
Zihinsel Performans Antrenörlüğü’ne başladığım 2001 yılından bu yana bana en çok sorulan sorulardan biri “Genç sporcular mental antrenmana ne zaman ve neden başlamalı?” sorusudur.
Mesela çalıştığım bir tenis kulübünde sporcu velisi olan bir baba, 8 yaşındaki çocuğunun mental antrenmana başlaması için çok küçük olduğunu düşünerek mental antrenmana karşı çıkmıştı. İşin ilginç yanı, bu veli bir üniversitenin beden eğitimi bölümünde öğretim üyesi olarak çalışıyordu. Antrenörünün söylediklerinden, tenisçi çocuğun bazı mental engellerinin olduğu açıkça anlaşılıyordu. Dolayısıyla benim bu veliye yanıtım şu oldu: “Çocuklar, mental dayanıklılık antrenmanına başlamak için asla çok genç değildir.”
Sporcular, çocuk yaşlarda da olsa yani 5 ila 10 yaşları arasında, kavramları basit ve anlaması kolay olarak tutmak önemlidir. Mental antrenmanlarda çocukların anlayabileceği terimler kullanırım. Örneğin, yukarıdaki veli siz olsaydınız, çocuğunuzun antrenmanlarda çok iyi olduğunu ama oyun sırasında biraz korkmuş göründüğünü söyleyebilirdiniz. Böyle bir durumda çocuğun korkusunun arkasında ne olduğunu ortaya çıkarmaya çalışırım. Mesela bir çocuk futbolcunun, maça yüksek hedeflerle girdiğinden şüpheleniyorsanız, bunun hakkında ona şunu sorun “Oyuna başlarken kendi kendine şu kadar gol atacağını söylüyor musun?” Evet derse, beklentilerini azaltması için ona yardımcı olunmalıdır. Çocuğa “Bu kadar çok gol atmayı beklediğinde ve bu olmadığında sinirlenebilirsin. Bu da muhtemelen senin daha az güvenle oynamana neden olur. Üzerinde çok baskı olur” diyebilirsiniz.
Dolayısıyla erken yaşlarda çocukları mental antrenmanla tanıştırmanın birçok avantajı vardır. Mesela;
1.Mental konular, sporcuların bilincinin ve kelime hazinesinin bir parçası olacaktır. Sporda psiko-sosyal alanların kavramlarını spor öğrenimlerine kendiliğinden birleştireceklerdir. Zihinsel dayanıklılığın ne kadar önemli olduğunu erken yaşta fark edeceklerdir.
2.Çocuklar, zihinsel becerilerini erkenden kavradıklarında özgüvenleri gelişir. Performansları çok iyi olmadığında olumsuz tepki vermek yerine güveni koruma ve yükseltme için stratejileri öğrenirler.
3.Hata yaptıklarında, maçı veya yarışmayı kaybettiklerinde “kötü” veya “kaybeden” olmadıklarını anlamalarına yardımcı olur. Erken yaşlarda sporda psiko-sosyal alanlarla tanışmayla çocuklar, kötü performanslarına dayanarak kendilerini yargılamamayı öğrenirler. Çocukların kendilerini kaybeden olarak etiketlemesini istemezsiniz.
4.Çocuklar sporun mental oyununu öğrendiklerinde, bu bilgiler okula ve hayatın diğer yönlerine de yansır. Örneğin, sporda iyi odaklanmak için gereken teknikleri öğrenirlerse bu stratejileri testlerde, piyano-gitar gibi müzik aletlerini kullanmada veya diğer faaliyetlerde uygulamak için kullanabilirler.
Dolayısıyla ebeveyn ve antrenörler olarak, sporda psiko-sosyal alanların sayısız faydalarına odaklanmalısınız. Bazı mental çalışmalarla sporcular, istikrarı geliştirmeyi, güvenini yükseltmeyi, odaklanmalarını geliştirmeyi ve daha akıllı antrenman yapmayı öğreneceklerdir.
5. Sporculara, mental antrenmana başlamayı seçerlerse kendilerinin sorunlu veya işlev dışı olmadıklarını hatırlatın. Başta çocuklar olmak üzere bütün sporcular akıllıdır ve mental üstünlük sayesinde kazanmaları ve yarışmada galip gelmeleri daha muhtemeldir.
Yazımı geçmişte zihinsel antrenörlüğünü yaptığım 10 yaşındaki bir tenisçi çocuğun velisinin mental antrenman hakkında söyledikleri ile desteklemek istiyorum: “Mental antrenmana ilk katıldığımızda oğlumuz, bu çalışmayı doğru şekilde algıladı. Yapılan çalışmalarını defterine not etti. Bu notlarını antrenmanlarda ve maçlarda okuyup uygulamaya başladı. Birçok genç sporcunun, odaklanma ve öz-kontrolün önemini anlamadığını erkenden fark etti. Ersin Afacan’ın mental taktiklerden, web sitesindeki makalelerinden ve videolarından faydalanmaya başladı ve bunlar çocuğumun performansını arttırdı.”
Dolayısıyla mental antrenmana ne kadar erken başlanırsa sporcunun gelişimine o kadar katkı sağlanır. Ancak bir sporcu gerekirse 30 yaşından sonra da mental antrenman yapmalıdır. Çünkü her performans sporcusunun mental desteğe ihtiyacı vardır ve zararın neresinden dönülürse kardır.
Ersin AFACAN
