Brezilya’dan Bolivya’ya kadar birçok Latin Amerika ülkesi, Gazze saldırıları nedeniyle İsrail’e karşı siyasi baskı amacıyla önemli diplomatik adımlar attı.

İsrail’in Gazze saldırılarını protesto etmek amacıyla Tel Aviv’deki büyükelçilerini eş zamanlı geri çağıran Brezilya, Şili, Ekvador, El Salvador ve Peru’dan sonra, perşembe günü başkent San Jose’deki İsrail büyükelçisini Dışişleri Bakanlığına çağıran Kosta Rika, İsrail’i ”terörist devlet” olarak niteleyip, bu ülkenin vatandaşlarına vize uygulayacağını duyuran Bolivya ve İsrail’deki büyükelçisini 2009 yılında Bolivya ile geri çeken Venezuela da İsrail’e karşı sesini yükselten Latin Amerika ülkeleri arasında yer aldı.

Morales’ten İsrail’e ”terörist devlet” ifadesi

Bolivya Devlet Başkanı Evo Morales, İsrail’in Gazze’deki saldırılarını protesto etmek amacıyla iki ülke arasındaki uzun süreli vize muafiyeti anlaşmasını iptal etti, İsrail’i “terörist devlet” olarak nitelendirdi.

Kısa süre önce, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne, İsrail’e “insanlığa karşı suç işlemekten” dava açması için talepte bulunan Morales, en son yaptığı açıklamada da “İsrail’i terörist devlet ilan ediyoruz” dedi.

Devlet Başkanı Morales, daha önceki açıklamasında, İsrail’in operasyonlarını “soykırım” olarak nitelendirmişti. İki ülke arasındaki iptal edilen vize muafiyeti anlaşması, 1972 yılının Ağustos ayında İsrail ile Bolivya’daki diktatör yönetimi arasında imzalanmıştı. İsrail ile Bolivya arasındaki diplomatik ilişkiler, İsrail’in Gazze’ye 2009 yılında düzenlediği ”Dökme Kurşun” operasyonu sırasında kopmuştu.

”Daha önce Brezilya’dan böyle sinyal görmedim”

Brezilya Unicuritiba Üniversitesi Ortadoğu İlişkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Andrew Traumann, yaptığı açıklamada, Brezilya’nın büyükelçisini geri çekmesinin çok güçlü bir siyasi mesaj olduğunu belirterek daha önce Brezilya’dan benzer tavır görmediğini ifade etti.

Brezilya, Arjantin, Venezuela, Uruguay ve Paraguay da salı günü, İsrail’in orantısız güç kullandığını kınayan ortak açıklama yayımlamıştı.

Ortadoğu dışında en fazla Filistinlinin yaşadığı Latin Amerika’nın önde gelen ekonomilerinden Şili de İsrail’le yürüttüğü serbest ticaret anlaşması müzakerelerini askıya aldığını açıklamıştı.

“Brezilya bölgede önemli bir oyuncu”

Sao Paulo Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alberto Pfeifer ise Brezilya’nın bölgedeki liderliğine vurgu yaptı.

Pfeifer, Brezilya’nın bölgede önemli bir oyuncu olduğunu dile getirerek ”Şimdi güçlü bir sesi var” dedi. Brezilya’nın, Arap dünyasıyla ilişkilerini derinleştirme arzusunu gösterdiğini belirten Pfeifer, Brezilya’nın İsrail’e karşı siyasi bir taraf olmaktan çok, insan hakları ihlallerinin bölgede gelenek haline gelmesiyle insan haklarını savunduğunu ifade etti.

Brezilya’nın eski Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva’nın, 19. yüzyıldaki İmparator II. Pedro’dan sonra Arap dünyasına ziyarette bulunan ilk Brezilya lideri olduğunu hatırlatan Pfeifer, da Silva’nın 12 ülkeye yaptığı ziyaretin, Brezilya’nın Arap Birliği ile ilişkilerinin derinleşmesine katkı sağladığını kaydetti.

Latin Amerika’nın en büyük ekonomisi olarak BM Güvenlik Konseyi’ne daimi üye olmak isteyen Brezilya’nın, sorunun çözümü konusunda aktif rol üstlenmek arzusunun yanı sıra BM’deki oylamalarda büyük ölçüde tarafsız kalma çabası içinde olduğu biliniyor.

İsrail Dışişleri Bakanlığı, Latin Amerika ülkelerinin toplu diplomatik protestolarıyla ilgili ”derin hayal kırıklığı” duyduklarını belirtmişti.

Brezilya’nın kararını siyasi açıdan ”konu dışı” olarak niteleyen İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Yigal Palmor’un açıklamasında, alaycı bir şekilde, Brezilya’nın dünya kupasında aldığı yenilgilere vurgu yapılarak ”diplomatik cüce” ifadesi kullanılmıştı.