Forex; Oyun mu? Yatırım mı?
NationalTürk yorumcularımızdan Ekonomi ve Borsa uzmanı Ömer Demir ‘in, bu haftaki “Forex; Oyun mu? Yatırım mı?” adlı makalesini sizlerle paylaşıyoruz.
Sermaye Piyasası Kurulu(SPK) 31 Ağustos’ta yürürlüğe girecek yeni forex düzenlemesi ile forex piyasasını kontrol altına alıyor. Bankaları sadece acente gibi çalıştıracak yeni düzenleme ile forex işlemlerini ,piyasada yer alacak özelliklere sahip ,50 aracı kurum tarafından yürütülecek.
Türkiye’de 1930 yılında çıkarılan 1567 sayılı kanun ile altın, döviz ve diğer kıymetli madenlerin ithal ve ihracı yasaklanmış ama döviz kaçakçılığının önü alınamamıştı.
Ardından 24 Ocak 1980 kararları ile liberalleşen piyasalar sayesinde ,cebinde 1 dolar dahi bulunanların döviz kaçakçılığı sayıldığı devir sona erdi. 2009 yılına kadar Hazine Müsteşarlığı’nın yaptığı döviz üzerindeki denetlemeler 31 Ağustos 2011’den itibaren SPK denetimine giriyor.Yeni düzenleme ile piyasa yapıcılığı (market maker) ve işlem aracılığı faaliyeti (white label) sadece aracı kurumlar tarafından verilirken , (IB) tanıtım aracılığı faaliyeti ise aracı kurum ve vadeli işlemler aracılık şirketleri tarafından gerçekleştirilebilecek. Ancak kaldıraçlı alım satım işlemleri ve bu işlemleri gerçekleştirebilecek kurumlara ilişkin tebliğ’in yürürlüğüne girmesininden itibaren, bu faaliyetlerin bugüne kadar olduğu şekilde yurt dışındaki bir kuruluşun aracısı olarak yürütülmesi mümkün olmayacak. Türkiye’de işlem yapan forex kuruluşlarından, yabancı ASIC, FSA, CYSEC, CNV, FİNMA, KROUFR , BAFINCBI, KCCI gibi kurumlardan onay almış olsalar dahi SPK onay şartı aranacak.
Forex piyasası nedir?
İktisatta “Foreign Exchange market” kelimelerinin kısaltması olan ‘’forex’’,döviz ya da diğer bir ifadeyle yabancı para piyasasının karşılığıdır. Bu piyasada farklı para birimlerinin alım-satımı yapılır. Yani bir ülkenin para birimi karşılığında diğer bir ülkenin para biriminin alındığı veya satıldığı piyasadır.Piyasa pazartesi Sidney-Avustralya saati ile Newyork Cuma akşamı arasında haftanın 5 günü açıktır. Forex piyasalarında yatırımcılar hem alış, hem de açığa satış yapabilmektedir. Forex piyasında temel olarak iki tür işlem mantığı ile çalışmaktadır: Birincisi ve arzu edilen amacına uygun olarak işlem yapan % 2’lik dilimin kullandığı’’ Korunma amaçlı’’ yani hedging boyutu ,ikinci ve piyasanın %98 ‘inin yaptığı spekülatif amaçlı kar elde etme mantığıdır. Forex’te alış kısmı da ,satış kısmı da kaldıraç ilkesine göre çalışır . Kaldıraç, Forex piyasalarının en cazip yanıdır. Kaldıraç, Forex piyasasına yatırdığınız teminat tutarının 200,300 hatta 400 katına işlem yapabilmenizi sağlar.Şöyle düşünün; diyelim ki ilerde dolar-tl kurunda yükseliş bekliyorsunuz ve 100.000 USD almak istiyoruz ama bu pozisyonu alacak naktiniz yok.İşlem yaptığınız şirket 1/400 kaldıraç fırsatı sunuyor ,250 dolar lık teminat ile 400 katı olan 100 bin dolarlık pozisyonu 1.78 kur ile aldınız. Siz forex şirketine 178 bin tl borçlanırken, 100 bin usd alacaklandırıldınız. Dolar kuru 1.78 ‘in üzerine çıktıkça size para kazandırmaya devam ederken,dolar –tl kurunun sadece 1.775 ‘yi görmesi teminatınızın tamamı olan 250 doların gitmesine neden olur.
Yani Piyasa, pozisyonunuz yönünde olumlu giderken, kaldıraç sistemi sayesinde teminatınızın çok üstünde işlem yaptığınız için, teminatınızın çok üstünde kazanabilirken ,piyasa tahmininiz ile olumsuz giderken yüksek kaldıraç sebebiyle en az teminatınız kadar zararınız olabilir. Forex piyasasında gerçekleşen işlemlerin önemli bir kısmı spot işlemlerden oluşur. Forex piyasası, dünyada günlük ortalama 4 trilyon dolar ,Türkiye’de ise bir rivayete göre günlük 14 milyar dolar işleme sahip dünyanın en büyük entegre piyasası haline gelmiş bir pazar. Türkiye için rivayet diyorum çünkü son yasal düzenlemeden önce işlemlerin kaydını tutan,işlemleri garanti altına alan,teminatlara devlet garantisi veren bir üst merci yoktu.
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Vedat Akgiray, hiçbir denetim ve gözetime tabi olmayan
kurumların sağladığı platformlar aracılığıyla işlem yapılması durumunda yatırımcıların kar elde
etseler dahi, çeşitli gerekçelerle karlarının ödenmeyebileceği uyarısında bulundu. Bende yazıyı
hazırlarken bir forex şirketi kurmanın maliyetini araştırdım.Sıfırdan Forex şirketi kurma konusunda tecrübeli olan Boston teknoloji ile görüştüm, referansları dünyanın önde gelen forex şirketlerinden oluşmakta ve çok kısa zamanda kendi forex şirketi sahibi olmanızı tahattüt ediyorlar.
Bir forex şirketi kurmak için ortalama 30-40 bin dolar yeterli oluyor ayrıca bu konu ile ilgilenen bir çok teknoloji şirketi daha bulunmakta.
Forex bilgisayar programı kazandırır mı?
Piyasada ki forex şirketleri arasında otomatik alım-satım yapan robot sistemler diye birçok uygulama mevcut. Hatta bazı şirketler size %99 tahmin başarı garantisi vermektedir. Yani teminatınız bu sistemle yılda kat be kat artıyor. Siz ne kadarlık bir kar istediğinizi programa tanıtıyorsunuz deniyor. Biraz düşünün ,sizce böylesine garantili bir para kazanma yolu varken bunu keşfeden biri neden program yapıp bunları satmakla uğraşsın ki?
SPK bu kararı neden aldı?
SPK Başkanı Akgiray bu kararı alırken Türk bankalarının değer belirleyici olmasını istediklerini,bu nedenle ‘Türk parasının değeri Türkiye’de belirlensin’ Türk bankalarının arasındaki fiyatların belirleyici olmasını istiyoruz’’ diyor. SPK’nın bu kararı teminatların yurtdışı bankalarda tutulduğu gerçeği ortadayken ,hatta bazı şirketlerde duran teminatların müşteri adına değilde kurum adına tutuluyor olması sebebiyle ,ilerde yaşanabilecek bir aksilikte hak arama ihtimalini ortadan kaldırdığı gerekçesiyle yatırımcıyı korumak adına olumlu bir gelişme sayılır.
Bazı Forex şirketlerinin nadiren de olsa işlem saatlerinde sisteminin işlemlere kapalı oluşu gibi
şikayetlerin döndüğü bir ortamda SPK’nın denetimden geçemeyecek internet siteleri için Bilişim
ve Teknoloji Kurumu’nu devreye sokarak ilgili forex internet sitesini 1 günde kapatma yetkisi
bulunuyor. SPK’ya göre diğer bir risk ise denetimsiz şirketlerin yatırımcılar kar elde etseler dahi,
çeşitli gerekçelerle karlarını ödenmeyebileceği ihtimalidir. Ayrıca bu piyasada işlem yapabilmek
için gerekli teminatların yurtdışındaki forex kuruluşlarının Türkiye’de ki şubeleri veya acenteleri
tarafından yurt dışına gönderilmesinin engellenmesi ile Türkiye’de ki tasarruflarının ülke içinde
kalmasının sağlanması amaçlanıyor.
Forex ,web sitelerindeki banner’dan fazlasıdır
Forex şirketleri; “komisyon almıyoruz” ‘’ ‘’maaşınızdan memnun değilmisiniz? Tıkla maaşını arttır. ‘’,“rizikosuz hemen zengin olabilirsiniz”, “başarısı kanıtlanmış programı kullanarak köşeyi dönün”,’’ 24 saat üzerinde hiç güneş batmayan forex piyasasına katılın ,siz uyurkende paranız değer kazansın’’ ,’’ Forex programını indir 300 dolar bonus kazan ‘’,’’kredi kartınla ödeme yap kazanmaya anında başla’’gibi reklamlara kanıp bilgi sahibi olmadan bu piyasaya kesinlikle girmeyiniz. Forex piyasaları riski yüksek piyasalardır . Hatta hisse senedi piyasası ,forex’e göre çok sağlam kalır,elinizdeki kağıdın değeri düşse bile istisnalar hariç hisse senediniz devlet garantisindedir,er yada geç hisse eski değerine ulaşabilirken forex’te tüm teminatınız yanabilir.
Son bir forex reklamı;
Paranız sizin için çalışabilir! dünyanın neresinde olursanız olun, her dakika birçok fırsat gelişiyor. Dünyaki doğal afetleri, krizleri fırsata çevirin (doğal afeti fırsata çevirmek ! Size neyi anımsatıyor?)
Ömer DEMİR
