Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in oluşturduğu BRIC, Güney Afrika’nın da katılımıyla BRICS oldu.

NationalTürk yorumcularımızdan Emre Göllü bu hafta “Hoşgeldi BRICS Kulübü” adlı yazısında BRICS ile ilgili görüşlerini belirtti.

Hoşgeldi BRICS Kulübü

2000’li yıllarla birlikte, orijinali İngilizce’de “emerging markets” olarak ifade edilen ve dilimize “gelişen piyasalar” ya da “yükselen piyasalar” şeklinde çevrilen kavrama âşina oldu kulaklarımız. Bu kavram, dünyadaki ekonomik, sosyal ve siyasî gelişmelerde söz sahibi olması beklenen, hızlı büyüyen ve sanayileşen ülkeleri ifade ediyor. Bu ülkelerin içinde, İngilizce isimlerinin başharfleri alınarak BRIC şeklinde tanımlanan Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin dörtlüsü, ekonomik büyümeleri, ticaret hacimleri, nüfusları, yüzölçümleri, enerji kaynakları ve yeraltı zenginlikleri gibi etkenlerle ön plana çıkıyor. Ülkemiz ise genelde bu dört ülkenin ardından gelen ve İngilizce söylenişiyle Next Eleven’ın kısaltması şeklinde N-11 olarak adlandırılan grupta değerlendiriliyor.

Bununla birlikte, ülkemizin de BRIC’e dahil edilerek BRIC-T veya T-BRIC şeklinde bir sınıflandırmaya gidilmesine dair bir beklenti kamuoyumuzda uzun süredir mevcut olmakla birlikte yabancı ekonomik çevrelerde de dile getiriliyordu.

Geçtiğimiz 19 Şubat günü Paris’te düzenlenen, G20 ülkelerinin Maliye Bakanları ile Merkez Bankası Başkanlarının katıldığı toplantıda BRIC’e Güney Afrika’nın dahil edildiği ve bundan sonra kulüp için Güney Afrika’nın İngilizce ismi olan South Africa’nın başharfi eklenerek BRICS isminin kullanılacağı açıklandı.

BRIC-T’yi beklerken BRICS sonucuyla karşılaşmak ülkemiz için bir kayıp mıdır peki ?

Bence asla değildir. Uzun süreli bir beklentinin karşılanmamış olması, kamuoyunda bir hayalkırıklığı yaratabilir ancak unutulmaması gereken şudur ki ülkemizin özellikle yabancı yatırımcıların gözünde bir itibar kaybı sözkonusu değildir, bilakis Güney Afrika’nın yerine BRIC’e katılmayı Türkiye’nin hak ettiğini düşünenler vardır. Ayrıca, temel ekonomik göstergeler uyarınca ülkemizin Güney Afrika’dan ileride olduğu gerçeği ortadadır. Buna rağmen, neden Güney Afrika Türkiye’ye tercih edildi sorusunun yanıtı kanımca, Güney Afrika’ya BRIC’e katılım davetini 2010’un Aralık ayında resmen yapan Çin’de bulunuyor. Çin, kendini küresel bir ekonomik güç olarak konumlandırırken, gücünü yayma stratejisini izliyor ve bu yayılmada Afrika önemli bir yer tutuyor.

Afrika’nın hem bakir bir piyasa hem de ekonomik gelişimi için gerekli hammaddeleri oluşturan zengin yeraltı kaynaklarının yatağı olma niteliklerini taşıması, Çin’in buradaki nüfuzunu artırma amacının temelini oluşturuyor bana göre. Çin, Angola, Sudan, Zambiya ve Zimbabwe ile gelişmiş ticarî ilişkilerini Güney Afrika ile geliştirilecek stratejik işbirlikleriyle perçinlemeyi hedefliyor. Güney Afrika tercihindeki diğer bir etken de Çin’in Türkiye’yi belli sektörlerde stratejik bir rakip olarak görmesi kanımca.

Bu gelişmelerin sonrasında Türkiye ne yapmalı?

Ülkemizin dünya ekonomileri arasındaki konumunun etkilenmeyeceği öngörüsüyle hareket ederek öncelikle kronikleşmiş yapısal sorunlara eğilmeli, üretimi ve istihdamı artırmaya yönelik büyüme modellerini kurgulamalı ve yürürlüğe koymalı, sıcak paranın iştahını kabartan kısa vadeli politikalardan uzaklaşmalıdır. Tarım ve hayvancılığı stratejik sektörler olarak ele almalıdır. Bölgesel kalkınma modellerini geliştirmelidir. Kendi iç dinamiklerini etkili ve verimli kullanmak, ülkemizin küresel rekabetteki itici gücü olur, yeter ki doğru strateji ve politikalar uygulansın.

Emre Göllü