Vücudumuz için gerekli minarellerden olan selenyum son derece kıymetlidir. Bu minarel bedende azaldıkça kendini çeşitli belirtilerle hatırlatır. Peki, selenyum eksikliği tedavi edilmezse neler yaşanır?
Selenyum nedir?
Selenyum, vücudun kendi başına üretemediği için dışarıdan besin yoluyla alınması gereken ve DNA yapımında rol alan önemli bir mineraldir.
Selenyum önemli bir mineraldir, yani vücutta bağışıklık sistemini güçlendirmek, kısırlığa ve bilişsel gerilemeye karşı koruma ve tiroid fonksiyonunu iyileştirmek gibi birçok önemli işlevi yerine getirir.
Selenyum ne işe yarar?
Selenyum, DNA yapımına yardımcı olan ve hücre hasarına ve enfeksiyonlara karşı korumaya yardımcı olan, selenoproteinler adı verilen çeşitli enzimlerin ve proteinlerin önemli bir bileşenidir; bu proteinler aynı zamanda üreme ve tiroid hormonlarının metabolizmasında da rol oynar. Vücuttaki selenyumun çoğu kas dokusunda depolanır, ancak tiroid bezi, tiroid fonksiyonuna yardımcı olan çeşitli selenoproteinler nedeniyle en yüksek selenyum konsantrasyonunu tutar.
Selenyum eksikliği belirtileri nelerdir?
Yorgunluk
Yorgunluk minarel eksikliğinin bir belirtisidir. Selenyum eksikliği ile de sıklıkla rapor ediliyor. Bu durum, mineralin normal tiroid fonksiyonunuzda oynadığı rolle ilgilidir.
Zihin sisi
Selenyum alımınız eksikliğe neden olacak kadar düşerse zihinsel bulanıklık meydana gelebilir. Bu semptom da spesifik değildir ancak diğer semptomlarla birlikte değerlendirildiğinde sağlık uzmanınızın size teşhis koymasına yardımcı olabilir.
Bir çalışma, düşük selenyum düzeylerinin yaşlı yetişkinlerin bilişsel testlerinde daha zayıf işlevlerle ilişkili olduğunu kanıtladı.
Bağışıklık sisteminin zayıflaması
Düşük selenyum seviyeleri sizi bulaşıcı hastalıklara karşı daha duyarlı hale getirebilir ve hatta diğer zararsız patojenleri yaşamı tehdit eden hastalıklara dönüştürebilir.
Araştırmacılar bunun, Çin’in toprakta özellikle selenyum eksikliği olan bir bölgesini etkiledikten sonra dikkat çeken Keshan hastalığı vakalarında meydana geldiğine inanıyor. Bu hastalığa selenyum eksikliğinin coxsackievirus (el, ayak ve ağız hastalığından sorumlu virüs) enfeksiyonuyla birleşimi neden oluyor.
Araştırmalar, selenyum eksikliğinin, virüsün, kalp kasında kan akışını tehlikeye atabilecek hasarın olduğu bir durum olan kardiyotoksisiteye neden olma yeteneğini artırdığını da kanıtladı.
Selenyum takviyesi neden önemli? Selenyum eksikliğinin 5 belirtisi
Saç dökülmesi
Tiroid hormonları saç büyümesinde ve yenilenmesinde önemli rol oynar. Selenyum olmadan tiroid hormonunun üretimi yavaşlar. Saç köklerindeki hücreler tiroid hormonundaki bu düşüşe tepki verir ve saçlarınız normalden daha hızlı dökülebilir
Kasların zayıflaması
Kas deyince aklımıza özellikle iskelet kasları gelir ve kalp kaslarımızı unuturuz. Selenyum düzeyi düşük olan hastalarda zayıflık, ağrı ve yorgunluğa neden olan iskelet kası bozuklukları rapor edilmiştir. Ancak selenyum eksikliğinin Keshan hastalığında olduğu gibi kalp kaslarını da etkilediği biliniyor. Parenteral beslenme alan hastalarda da kas zayıflığı meydana gelebilir. Çünkü sıvı beslenme bu mikro besin açısından düşük olma eğilimindedir.
Kısırlık
Bu mikro besin maddesindeki eksiklikler sadece kısırlık sorunlarına neden olmakla kalmaz, aynı zamanda bir kadının hamile kalabilmesi durumunda gebelik sırasında da sorunlara neden olabilir.
Selenyum seviyeleri ile doğurganlık arasında bir ilişki vardır, ancak hamileliğin erken evrelerindeki düşük seviyeler aynı zamanda düşük, düşük doğum ağırlığı ve fetüsün bağışıklık ve sinir sistemlerinde hasarla da ilişkilidir.
Selenyum eksikliği tedavi edilmezse ne olur?
Selenyum eksikliği tedavi edilmezse selenyum eksikliği, bağışıklık fonksiyonunda bozulma, kardiyovasküler etkiler, üreme ve doğurganlık sorunları, tiroid fonksiyon bozukluğu, nörolojik semptomlar ve kas-iskelet sistemi anormallikleri gibi çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.
Selenyum eksikliğinin prognozu genellikle zamanında tanı ve uygun müdahale ile iyileşir. Selenyum eksikliği sıklıkla diyet değişiklikleri veya takviyesi yoluyla çözülebilir. Eksikliğin giderilmesinin ardından birçok ilişkili semptom ve sağlık riski tersine çevrilebilir. Ancak eksikliğin ciddiyetine ve kişinin temel sağlık durumuna bağlı olarak kapsamı ve iyileşme hızı kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Hafif ila orta dereceli selenyum eksikliği etkili bir şekilde yönetilebilmesine rağmen, şiddetli veya uzun süreli eksiklik, geri dönüşü olmayan sağlık komplikasyonlarına neden olabilir. Özellikle şiddetli selenyum eksikliği, insan kardiyomiyositlerinde egzersiz toleransının azalması, %50 daha yüksek ölüm oranı ve in vitro mitokondriyal fonksiyon bozukluğu ile bağımsız olarak ilişkilidir.
Selenyum açısından zengin besinler;
Gıdalardaki selenyum miktarı, yetiştirildiği toprağın selenyum içeriğine bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Toprak içeriği bölgeye göre büyük farklılıklar gösterir. Bitki besinleri selenyumu topraktan alır ve bu da bu bitkileri yiyen hayvanlardaki selenyum miktarını etkiler. Hayvanlardan elde edilen proteinli gıdalar genellikle iyi bir selenyum kaynağıdır.
- Brezilya fındığı
- Deniz ürünleri
- Kırmızı et
- Hindi
- Tavuk
- Tahıllar
- Tam buğday ekmeği
- Fasulye
- Mercimek
Kimler selenyum takviyesi alabilir?
Selenyum eksikliği yapılan kan tahliliyle ortaya çıkar. Seviye düşüklüğünde hekimler, uygun takviye ürünü tavsiye eder. Pilayasada reçetesiz olarak satılan pek çok selenyum takviyesi mevcut. Takviye gıdaları satın almadan önce hekime ya da eczanıza danışmanızda yarar var.
Selenyum takviyelerinin, bağışıklık fonksiyonunun güçlendirilmesi, saç ve tırnak sağlığının iyileştirilmesi ve sağlıklı bir tiroidin desteklenmesi dahil olmak üzere çeşitli faydalar sağladığı teşvik edilmektedir. Bazen E veya C vitamini gibi diğer antioksidan vitaminlerle birleştirilirler. Bu takviyeler genellikle doz başına 100-400 mikrogram arasında selenyum içerir. Bununla birlikte, kişi eksiklik açısından yüksek risk altında değilse, daha yüksek miktarda selenyum almanın bu takviye etiketlerinde gösterilen sağlık yararlarını desteklediğine dair hiçbir kanıt yoktur.
Selenyum vücudumuza ne gibi faydalar sağlar?