Marcus Aurelius Heykeli 60 Türkiye’ye Dönüyor
2. yüzyıla tarihlendirilen Marcus Aurelius heykeli, uzun süren bilimsel ve hukuki çalışmalar sonucunda Türkiye'ye iade ediliyor. 1960’lı yıllarda Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan nadide bronz eser, ait olduğu topraklarla yeniden buluşmaya hazırlanıyor.
Antik Roma dönemine ait en değerli bronz eserlerden biri olarak kabul edilen Marcus Aurelius heykeli, yaklaşık 60 yıl sonra Türkiye’ye iade ediliyor. Roma İmparatoru Marcus Aurelius’un (M.S. 121-180) filozof imparator kimliğiyle betimlendiği bu heykel, antik dönemin sanatsal ve düşünsel mirasını yansıtması açısından büyük önem taşıyor.
Marcus Aurelius Heykeli 1960’lı yıllarda kaçırıldı
Heykel, Burdur’un Gölhisar ilçesi yakınlarındaki Boubon Antik Kenti’nde bulunan Sebasteion tapınağında keşfedilmişti. Ancak 1960’lı yıllarda yapılan kaçak kazılarla yurt dışına kaçırıldı ve ABD’nin Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna dahil edildi. Uzun yıllar boyunca Türkiye tarafından izi sürülen eser, uluslararası hukuk mücadelesinin ardından ait olduğu topraklara geri dönüyor.
Antik Roma’nın Filozof İmparatoru
Marcus Aurelius, Roma’nın “Beş İyi İmparatoru” arasında sayılan ve stoacı felsefesiyle tanınan bir liderdi. M.S. 161-180 yılları arasında Roma tahtında bulunan Aurelius, “Kendi Kendime Düşünceler” adlı eseriyle felsefi görüşlerini kaleme almış ve savaş meydanlarında dahi entelektüel derinliğini korumuş bir hükümdar olarak bilinmiştir.
Heykel, Aurelius’u bir filozof imparator olarak tasvir eden nadir bronz heykellerden biri olup, dönemin sanatsal üslubunu ve Roma’nın kültürel mirasını gözler önüne seriyor.
Yıllar Süren Mücadele Zaferle Sonuçlandı
Türkiye, 1960’lardan bu yana Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan eserlerin izini sürüyor. Prof. Dr. Jale İnan’ın öncülüğünde yapılan çalışmalar, bölgeden yasa dışı yollarla çıkarılan birçok heykelin peşine düşülmesini sağladı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi (HSI) ile başlattığı ortak girişim sayesinde heykelin iadesini sağladı.
Bilimsel Kanıtlar Heykelin Kökenini Açığa Çıkardı
Heykelin iadesi için yürütülen bilimsel araştırmalar ve hukuk süreçleri, eserin Boubon Antik Kenti’ne ait olduğunu kesin olarak kanıtladı. 2024 yılında yapılan detaylı analizler, heykelin Boubon’daki bronz heykel kaideleriyle birebir uyumlu olduğunu ortaya koydu.
Bunun yanı sıra, Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi’nde yapılan analizler, heykelin Boubon’da uzun yıllar gömülü kaldığını ve buradan çıkarıldığını kesin olarak doğruladı.
ABD’deki Mahkeme Süreci ve Son Karar
Cleveland Sanat Müzesi, heykele el konulmasına itiraz etti ve 2023 yılında mahkemeye başvurdu. Ancak Türkiye’nin sunduğu arkeolojik ve bilimsel kanıtlar, müzenin itirazını çürüttü. ABD mahkemesi, eserin Türkiye’ye ait olduğuna karar vererek iade sürecini resmen başlattı.
Heykelin resmi teslimat süreci tamamlandığında, Marcus Aurelius’un bronz portresi yıllar sonra yeniden Anadolu topraklarına dönecek.
Tarihi Eser Kaçakçılığına Karşı Küresel Mücadele
Türkiye, son yıllarda tarihi eser kaçakçılığına karşı uluslararası alanda önemli bir mücadele yürütüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı, yurt dışına kaçırılan kültürel miras eserlerini hukuki, diplomatik ve bilimsel yollarla geri kazandırmak için çalışmalarına devam ediyor. Marcus Aurelius heykelinin iadesi, bu mücadelenin en önemli başarılarından biri olarak kayıtlara geçti.
