Efes Antik Kenti’nin Heybetinin Bir Başka Tanığı; Efes Arkeoloji Müzesi!

İzmir’in Selçuk İlçesinde bulunan Efes Antik Kenti hiç şüphesiz Türkiye’nin ve Dünyanın en önemli, görkemli antik kentlerinden ve bu kentte çıkarılan pek çok eser Viyana’dan İstanbul’a, dünyanın pek çok müzesinde sergileniyor.

Fakat Selçuk ilçe merkezindeki bulunan Efes Arkeoloji Müzesi, Efes Antik Kentinden ve civar antik sitelerden ele geçen Arkaik, Klasik, Helenistik, Roma dönemi olağan üstü eserlerin yanı sıra Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserlere de ev sahipliği yapan çok önemli bir müzedir.

Antik Çağın son önemli tanrıçası Artemis’in iki güzel heykeli, “Güzel Artemis ve Büyük Artemis”, Efes Müzesi’nin en önemli eserleridir.

Diğer eserler bir yana bu yazıda Efesli Artemis’i Hatırlayalım!

Artemis, Zeus ve Leto’nun kızı ve Apollon’un ikiz kız kardeşidir ve Delos adasında doğmuştur.

Avın, vahşi hayvanların, vahşi doğanın, doğurganlığın ve doğumun tanrıçasıdır çünkü Artemis, ikizi Apollon’dan önce doğmuştur ve annesinin ikiz kardeşini doğurmasına yardım etmiştir ve Büyük İskender’in doğumunda ebe olarak bulunmuş ve İskender’in ebesidir ve böylece doğum tanrıçası olarak Yunan Mitolojisinde ebelerin de tanrıçasıdır.

Artemis, Efes’in baş tanrıçası olmasına yanısıra Antik Greko-Romen Dünyası’nın da önde gelen tanrıçalarından da biridir.

Antik Dünyanın Yedi Harikasından biri olan Artemis Tapınağı, Efes’te onun onuruna inşa edilmiştir.

Anadolu’da Artemis, Anadolu’nun Ana Tanrıçası Kibele ile özdeşleştirilir.

Efes Müzesinin en değerli eserleri Artemis heykelleri, Avusturyalı arkeolog Franz Miltner tarafından 1956 yılında Prytaneion’da (Belediye Sarayı) bulunmuştur.

“Güzel Artemis” ve “Büyük Artemis” olarak adlandırılmıştır.

Antik Yunan ve Roma İmparatorluğu’nda, yayı ve oklarıyla bir avcı olarak tasvir edilirken, Efes’te göğsünde ve vücudunda çok sayıda küçük yumru veya boğum ile tasvir edilir ve bu tür Artemis “Artemis Polymastros” olarak bilinir.

Bazı antik Greko-Romen uzmanları bu küçük boğumların göğüsler olduğunu söylerken, bazıları bunların kendisine kurban edilen boğa testisleri olduğunu, diğerleri ise bunların Efesli Artemis’in sembolü olan arı petekleri olduğunu ve her iki Artemis heykelinin de boynundaki çelenk içinde aslanlar, öküzler, panterler ve mitolojik figürlerle süslendiğini ve bunların burç işaretleri olduğunu söylerler.

Bütün bunlara ilaveten “Büyük Artemis” başında Efes şehrini ve Artemis Tapınağı’nın bir modelini tasvir eden yüksek taçla tasvir edilmiştir.

Artemis, Roma mitolojisinde Diana olarak adlandırılır ve İncil’de de (Elçilerin İşleri:19) bahsedilir.

İzmir’in Selçuk ilçesinde, Efes antik kentinin yakınında bulunan Efes Arkeoloji Müzesinin görülmesini herkese tavsiye ediyorum.

Metin Yılmaz – NationalTurk