Sovyetler Birliği son lideri Mihail Gorbaçov’u kaybetti
Sovyetler Birliği SSCB'nin son lideri Mihail Gorbaçov, 91 yaşında Moskova'da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.
Gorbaçov’un perestroyka (yeniden yapılanma) ve glasnost (açıklık) adını verdiği reform çalışmaları Soğuk Savaş’ı bitirmişti
Ancak bu reformlar Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin ülkede politik üstünlüğünü kaybetmesine ve sonrasında da Sovyetler Birliği’nin dağılmasına neden olmuştu.
Mihail Gorbaçov, ABD ile silahsızlanma anlaşmaları imzalayıp, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Avrupa’yı bölen Demir Perde’yi kaldırmak için Batılı güçlerle işbirliği yapmıştı.
Gorbaçov demokrasi yanlısı gösteriler 1989’da Doğu Avrupa’daki Demir Perde ülkelerini sardığında, seleflerinin tersine güç kullanmamıştı.
Ancak gösteriler sonucu 15 Sovyet cumhuriyeti bağımsızlık istemiş ve Sovyetler Birliği sonraki iki yılda kaotik şekilde dağılmıştı.
Gorbaçov 1985’te 54 yaşındayken Komünist Parti Genel Sekreteri olduğunda, sistemi kısıtlı siyasi ve ekonomik reformlarla yeniden canlandırmaya çalışmış ancak yaptığı reformlar kontrolden çıkmıştı.
Glastnost politikası Litvanya, Letonya ve Estonya gibi Baltık cumhuriyetlerinde ve sonra diğer bölgelerde bağımsızlık yanlısı milliyetçileri cesaretlendirmişti.
Ruslar, yaptığı reformlardan sonra yaşanan kaostan sonra Gorbaçov’u affetmedi.
30 Haziran’da hastanede Gorbaçov’u ziyaret eden liberal ekonomist Ruslan Grinberg onun için, “Hepimize özgürlüklerimizi verdi ama biz onunla ne yapacağımızı bilmiyorduk” demişti.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, eski Sovyet liderinin ölümünün ardından bir açıklama yayımladı.
Guterres, Gorbaçov’un “tarihin akışını değiştiren özgün bir devlet adamı” olduğunu kaydetti:
“Soğuk Savaş’ın sonunu getirmek için herkesten daha çok uğraştı. Dünya, küresel bir lideri ve yorulmaz bir barış yanlısını kaybetti.”
Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin’in sözcüsü Dimitri Peskov, Rus liderin de taziyelerini bildirdiğini ifade etti.
Peskov, Putin’in bugün Gorbaçov’un ailesi ve arkadaşlarına başsağlığı mesajını içeren birer telgraf göndereceğini de belirtti.
ABD Başkanı Joe Biden da taziye dileklerinde bulundu.
Joe Biden “Gorbaçov olağanüstü bir vizyona sahipti. SSCB’nin lideri olarak nükleer silahların azaltılması için Başkan Reagan’la iş birliği yaptı. Yıllar süren siyasi baskı döneminin ardından demokratik reformlara kucak açtı. Dünya onun sayesinde daha güvenli bir yer haline geldi ve milyonlarca insan daha büyük özgürlüklere sahip oldu,” ifadelerini kullandı.
Avrupa Birliği ve birlik üyesi ülkelerin liderlerinden de Gorbaçov’un ölümü üzerine mesajlar geldi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Twitter’da paylaştığı taziye mesajında, “Mihail Gorbaçov güvenilir ve saygıdeğer bir liderdi. Soğuk Savaş’ın bitmesinde önemli bir rol oynadı ve Demir Perde’yi indirdi. Özgür bir Avrupa’nın yolunu döşedi” dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “Gorbaçov’un Avrupa’da barışa olan bağlılığı ortak tarihimizi değiştirdi” dedi.
Dağılan Sovyetler Birliği’nin son Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov, son olarak ABD’nin Soğuk Savaşı sona erdiren Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Antlaşması’ndan (INF) çekilmesi adımının yeni silahlanma yarışının habercisi olduğunu ve olası bir nükleer savaş riskini de arttıracağını söylemişti
