Hatalarımız gelecek nesillere mi aktarılıyor?

Açlık ve yoksulluk gibi bazı önemli travmatik olayların gelecek nesiller üzerinde bir iz bırakabildiğini geçmişte yapılan araştırmalardan biliyoruz. Daha önce yayımlanmış olan yoksulluk içerisinde yaşayan küçük yaştaki çocuklar üzerine yapılan çalışmada, beyin yapısında meydana gelen ve depresyon, öğrenme güçlükleri ve stresle başa çıkabilme yetisindeki sınırlılıklar gibi hayat boyu devam edebilecek problemlere yol açabilen değişimler belirlenmişti. 

Araştırmada erken yaşlardaki yoksulluğun beynin hafızadan sorumlu bölgesi hipokampuste oluşturulan travmatik hafızaların, bireyin ileri yaşlarında stres seviyelerinde artışa neden olduğu ortaya konulmuştu.

2015 yılında yayımlanan bir araştırma ise ilk defa olarak bu durumun arkasındaki biyolojik mekanizmayı gözlemleyebildi. Elde edilen bulgular, geçmişte kabul edilenin aksine, yavrularımızın; genetik anlamda, tamamen temiz bir sayfa ile hayata başlamadıklarını ortaya koyuyor.

Cell’de yayımlanan çalışmada, araştırmacılar, insanlarda embriyo gelişiminin ikinci ve dokuzuncu haftaları arasında gerçekleşen bu ‘epigenetik silme sürecini’ ilk kez tanımlamayı başarmışlar ve bu çevresel değişimlerin tamamen silinmediğini ortaya koymuşlar. Esasında, DNA’mızın yaklaşık %5’i yeniden programlanmaya dirençlidir ve hatalarımızı gelecek nesillere aktarabilir.

Silinmeye dirençli bu genler ise özellikle de beyin hücrelerinde aktif olup şizofreni, obezite ve metabolik bozukluklar gibi vakalarla ilişkilidir.

Araştırma bize, epigenetik bilgilerin yalnızca yeni nesile değil gelecek nesillere de geçmesi muhtemel adaylarına dair iyi bir kaynak sağlıyor. Bu bölgelerden bazıları farelerde de aynı şekilde olup detayları daha net görebileceğimiz daha fazla araştırmanın yapılmasını mümkün kılmakta.

Sonuç olarak, ‘iyi genlere’ sahip olmanın sağlıklı çocukların gelişmesi için yeterli olmadığını, aynı zamanda kendi DNA’mızı da sağlıklı tutmamız gerektiği söyleyebilir.

Yaşam standartlarımız üzerinde derin etkileri bulunan her tercihimizin, genomumuzda oluşturduğu epigenetik değişimler, çocuklarımızın ve gelecek nesillerin yaşam standartlarını etkileyeceğini unutmayalım. Açlık ve yoksulluğa karşı mücadelenin sosyolojik gerekliliğinin yanı sıra biyolojik ve genetik gerekliliğinin de bulunduğunu göz önünde bulundurmamız gerekiyor.

Uzun lafın kısası insan olmak çok zor arkadaşlar. Bu bilgiden sonra atacağınız her adımı, gireceğiniz her stresi, yiyeceğiniz her cipsi iyi belirlemeniz hatta belirlememiz gerekiyor. Çünkü bu DNA denilen şeyin hafızası belli ki çok kuvvetli.

Acımıyor direkt çoluğumuzdan çocuğumuzdan çıkartıyor acısını. İyi de bir ders veriyor. “Sen iyi olursan senden olanlar da iyi olur” hesabı bir ders. Bu sebeple düzeni bozuk bu dünyada yapacak iki şeyimiz var. Ya kendimize çok iyi bakacağız ya da çocuk yapmayacağız. Sağlıklı nesiller için bu şart. E gerisi de artık size kalmış.