Trump, Esad’ın Çöküşüyle Ortadoğu’da yeni döneme hazırlanıyor

Suriye’de Esad rejiminin ani çöküşüyle birlikte Ortadoğu’da dengeler değişti. Donald Trump, ABD’nin yeni başkanı olarak bu karmaşık tabloyu devralacak. Trump, “Bu bizim savaşımız değil” diyerek Suriye’ye doğrudan müdahaleye karşı çıktı. Ancak bölgedeki jeopolitik değişiklikler, ABD’nin bölgeden çekilmesini zorlaştıracak gibi görünüyor.

Esad Rejimi Çöktü: Şam Muhaliflerin Kontrolünde

Suriye’de 53 yıldır iktidarda olan Esad ailesinin yönetimi sona erdi. Muhalif grup Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ), Suriye’nin başkenti Şam’ı ele geçirerek Esad rejimine son noktayı koydu. HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Culani, Suriye devlet televizyonundan yaptığı açıklamada, “Suriye artık özgür” ifadelerini kullandı. Bu gelişme, Suriye’de iç savaşın yeni bir boyuta geçmesine neden olurken, Ortadoğu’da dengeleri tamamen değiştirdi.

Suriye’deki bu beklenmedik gelişme, Ocak ayında başkanlık koltuğuna oturacak Donald Trump’ın karşılaşacağı en büyük dış politika sınavlarından biri olacak. Trump, ABD’nin Suriye’deki karmaşaya müdahil olma konusunda isteksiz olduğunu açıkça ifade etti.

Trump: “Bu Bizim Savaşımız Değil”

Donald Trump, Suriye’deki gelişmelere dair yaptığı ilk açıklamada, “Bu bizim savaşımız değil. Bırakın kendi kendine çözülsün” diyerek ABD’nin doğrudan müdahale etmeyeceğini belirtti. Trump, Truth Social platformunda büyük harflerle yaptığı paylaşımda, “Bu bizim savaşımız değil, karışmayın” ifadelerini kullandı. Bu açıklama, Trump’ın “Önce Amerika” politikasıyla örtüşen bir yaklaşımı ortaya koydu.

Ancak, bölgedeki güç boşluğu, ABD’nin çıkarlarını ve güvenliğini tehdit edebilir. Bu nedenle Trump’ın, Suriye’deki askerî varlığını gözden geçirmek zorunda kalabileceği belirtiliyor. Cumhuriyetçi Senatör Markwayne Mullin, “ABD’nin ulusal güvenliği tehdit altına girerse müdahil oluruz” diyerek, ABD’nin tamamen geri çekilmesinin mümkün olmadığını savundu.

Ortadoğu’da Yeni Bir Dönem: İsrail ve İran İçin Riskler Artıyor

Esad rejiminin çöküşü, İran ve Rusya’nın bölgedeki etkisini sarsarken, İsrail için yeni fırsatlar ve tehditler ortaya çıkardı. İsrail, Suriye’deki yeni güç dengesiyle birlikte bölgedeki etkisini artırmayı hedeflerken, İran ise Lübnan’daki Hizbullah ve Gazze’deki Hamas gibi vekil güçlerini zayıflamış buluyor. Bu durum, İran’ın bölgedeki konumunu daha da savunmasız hâle getirdi.

İsrail’in, İran’ın bölgedeki silah sevkiyatını engellemek için Suriye’de daha aktif bir rol üstlenmesi bekleniyor. Uzmanlar, Esad rejiminin çöküşünün İran için “stratejik bir felaket” anlamına geldiğini belirtiyor.

Rusya ve İran İçin Büyük Kayıp

Suriye’nin düşüşü, Rusya için de ciddi bir darbe oldu. Vladimir Putin, Esad rejiminin ayakta kalması için yıllardır büyük bir askerî destek sağlıyordu. Ancak Şam’ın muhaliflerin eline geçmesi, Rusya’nın Ortadoğu’daki etkisini ciddi şekilde sarstı. Trump, bu durumu Rusya’ya karşı bir avantaj olarak gördüğünü açıkça belirtti.

Trump, Truth Social’daki paylaşımında, “Rusya ve İran şu an zayıf. Biri Ukrayna’daki savaş ve kötü ekonomi, diğeri ise İsrail’in askeri başarıları nedeniyle zor durumda. Bu, Putin’in Ukrayna savaşını sonlandırması için bir fırsat” ifadelerini kullandı. Trump, Putin’i Ukrayna’daki savaşı bitirmeye çağırırken, bu durumu ABD’nin elindeki bir koz olarak değerlendirdi.

Trump, Paris’te Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile yaptığı görüşmede, “Bu savaş çok fazla insanın canını yaktı. Putin’i tanıyorum, bu onun harekete geçme zamanı” dedi. Trump, daha önce seçilirse Ukrayna’daki savaşı 24 saat içinde bitireceğini iddia etmişti.

ABD’nin Suriyeli İsyancı Gruplarla İmtihanı

Suriye’de Şam’ın kontrolünü ele geçiren grup, Washington tarafından terör örgütü olarak tanımlanan Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ). Bu nedenle, ABD’nin bu yeni güçle nasıl bir ilişki kuracağı merak konusu. HTŞ’nin, ABD için Suriye’de yeni bir güvenlik tehdidi oluşturma potansiyeli bulunuyor.

Trump yönetiminin, Suriye’deki Amerikan askerlerinin geri çekilmesini mi yoksa bölgede yeni bir askeri strateji mi uygulayacağı belirsizliğini koruyor. Ancak Trump, ilk başkanlık döneminde olduğu gibi, Suriye’deki Amerikan askerlerini geri çekme eğiliminde olabilir. Bu yaklaşım, bölgedeki ABD müttefikleri tarafından eleştirilebilir.

Amerika’nın Dış Politika Öncelikleri Değişiyor

Esad’ın çöküşü, ABD’nin Ortadoğu’daki çıkarlarını doğrudan etkileyecek. Trump’ın önceliği, ABD’nin dış müdahalelerini azaltarak, Orta Doğu’daki “sonsuz savaşlardan” çekilmek olsa da, bölgede oluşacak güç boşluğunu Rusya, İran ve Çin gibi güçlerin doldurması riski bulunuyor.

ABD’nin yeni yönetimi, Suriye’de istikrarı sağlamak ve terörle mücadeleyi sürdürmek için nasıl bir politika izleyecek? Trump’ın “Önce Amerika” politikasının, Suriye’deki Amerikan çıkarlarını nasıl etkileyeceği merak ediliyor.

Bu arada, Joe Biden yönetimi de Suriye’deki gelişmelere kayıtsız kalmadı. Biden, Esad’ın devrilmesinin ardından “Suriye halkına adalet geldi” diyerek Birleşmiş Milletler ile iş birliği içinde yeni bir hükümet kurulmasını destekleyeceğini açıkladı. Biden, Suriye’de IŞİD’e karşı B-52 bombardıman uçakları ve F-15 savaş uçaklarıyla operasyon düzenledi. Ancak Biden, Trump’ın başkanlığı devralmasıyla birlikte bu sürecin nasıl gelişeceği konusunda net bir açıklama yapmadı.

Uzmanlardan Uyarı: “Bölgedeki Güç Boşluğu Yeni Bir Kaosa Neden Olabilir”

Londra Ekonomi Okulu’ndan uluslararası ilişkiler uzmanı Fawaz Gerges, “ABD, bu sürecin nasıl gelişeceğini izlemeli. Ancak bölgedeki boşluk, radikal grupların iktidara gelmesiyle sonuçlanabilir” dedi. Gerges, yeni bir iç savaş olasılığına dikkat çekti ve ABD’nin bu boşluğu doldurmaması hâlinde bölgenin daha da istikrarsızlaşabileceğini belirtti.

Uzmanlara göre, Suriye’nin bölünmesi, insani bir krize ve kitlesel mülteci akınına neden olabilir. Bu durum, Avrupa’yı da etkileyecek bir göç dalgasının tetiklenmesine yol açabilir.

İsrail, Suriye‘deki gelişmelerin ardından Golan Tepeleri’ndeki BM tampon bölgesinde kontrolü ele geçirdi. Başbakan Netanyahu, 1974 ateşkes anlaşmasının “çöktüğünü” açıkladı.

Turizm Tatil Seyahat öneriyor: Maldivler’in saklı cenneti: Soneva Secret Maldives