İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi Mahsa Amini protesto gösterilere sert müdahale edilebileceği sinyali verdi.  Reisi, “İran, ülkenin güvenliğine ve huzuruna karşı hareket edenlerle kararlı şekilde başa çıkmalı” dedi.

Son Dakika: Mahsa Amini protestolarında ölü sayısı 35’e çıktı:

Mahsa Amini ölümünün sekizinci günündeki protestolarda en az 35 kişi hayatını kaybetti. Iran haber ajansları ölenler arasında 5 güvenlik görevlisinin olduğunu bildiriyor.

Ülkenin batısında bir bölüm göstericilerin kontrolüne geçtiği de kaydediliyor.

Protestolar 80’den fazla şehir ve daha küçük yerleşim yerine yayıldı.

İran’da bu hafta 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin başörtüsünü gevşek taktığı iddiasıyla tutuklanmasının ardından polis nezaretinde ölümü üzerine protestolar yoğunlaştı.

Mahsa Amini, Tahran’da Polis tarafından tutuklanmasından üç gün sonra 16 Eylül’de ölüm haberinin alınması üzerine birçok İranlı Mahsa Amini kolluk kuvvetleri tarafından öldürüldüğünü iddia ediyor.

İranlı yetkililer ise Mahsa Amini’nin kalp yetmezliğinden öldüğünü iddia ediyor, ancak ailesi ve İran’daki protestocular hükümeti cinayeti örtbas etmekle suçluyor.

Uluslararası protestolar, yalnızca kadınların başörtüsü nedeniyle ve daha genel olarak İran’da karşılaştıkları kısıtlamalar değil, aynı zamanda mevcut rejime karşı da bir dizi konuda öfkeyi ifade edecek şekilde genişledi.

İranlı protestocuların “Zalimlere ölüm!” diye slogan attığı öğrendi.

 

Mahsa Amini nasıl öldü?

22 yaşındaki Mahsa Amini, 13 Eylül’de Tahran’da dolaşırken, İslami davranış ve kıyafeti uymamasından ötürü ahlak polisi tarafından tutuklandı.
İran’da dini ve milliyeti ne olursa olsun tüm kadınların kamusal alanda başörtüsü takması zorunludur. Amini, ülkenin başörtüsü yasasını ihlal etmekle suçlandı.

İran güvenlik güçleri, Amini’nin tutuklanmasının ardından başörtüsü kuralları konusunda eğitim aldığı bir gözaltı merkezine götürüldüğünü ve orada kalp krizi geçirerek bayıldığını söyledi. Mahsa Amini 16 Eylül’de Tahran’daki bir hastanede öldü.

Amini’nin ailesi bu açıklamaya itiraz etti ve polisin Amini’yi gözaltı merkezine giderken devriye arabasında dövdüğünü ve tanıkların bunu gördüğünü söyledi.

Mahsa Amini Babası: “Hastanede Mahsa’nın cesedini görmeme izin verilmedi”

Amini’nin babası İranlı bir haber kuruluşuna, hastanede cesedini görmesine izin verilmediğini, ancak ayağını bir anlığına gördüğünü ve morardığını söyledi. Associated Press‘e göre raporlar, ölümünün kafasına aldığı ağır darbelerden kaynaklanan bir kafatası kırığından kaynaklandığını gösteriyor .

Birleşmiş Milletler , İran ahlak polisinin kadınlara başörtüsü taktıkları için saldırmasının son zamanlarda artmasıyla ilgili bir açıklama yaptı ve Mahsa Amini’nin ölümüyle ilgili bağımsız bir soruşturma çağrısında bulundu.

Birleşmiş Milletler: Temel insan onurunun inkar edilmesini şiddetle kınıyoruz

Birleşmiş Milletler insan hakları uzmanlarından oluşan bir panel Perşembe günü yaptığı açıklamada , “Devlet yetkilileri tarafından emredilen zorunlu başörtüsü politikalarını uygularken kadınlara karşı fiziksel şiddet kullanılmasını ve temel insan onurunun inkar edilmesini şiddetle kınıyoruz” dedi.

İranlı yetkilileri Bayan Amini’nin ölümüyle ilgili bağımsız, tarafsız ve hızlı bir soruşturma yürütmeye, soruşturmanın bulgularını kamuoyuna açıklamaya ve tüm failleri sorumlu tutmaya çağırıyoruz.”

İran doğumlu 24 yaşındaki aktivist Yeganeh Mafaher, şu anda ABD’de yaşıyor. 1979’daki devrimden sonra muhafazakar kıyafet ve başörtüsü yasalarının çok sıkı bir şekilde uygulanmasına rağmen, bugünlerde bazı İranlıların bunu kabul etmediğini söylüyor. Ve “Yıllar boyunca bunu İran fotoğraflarında bile görebilirsiniz. Kadınlar başörtüsünü gevşetmeye başladı” diyor.

Mafaher, “Ailemdeki insanların onlara 100 dolar verip istediklerini yaptıkları çok oldu” diyor. Bununla birlikte, Amini’nin bir Kürt kadını olduğunu ve polisin muamelesinin dine, statüye, servete, etnik kökene ve daha fazlasına göre değiştiğini de ekliyor.”

Mahmood Amiry-Moghaddam “insanlar rejimden bıktılar.”

Protestolar Amini’nin 17 Eylül’de memleketi, ülkenin kuzeybatısındaki Kürdistan eyaletindeki cenaze töreninden sonra başladı, ancak kısa sürede İran’ın 80’e yakın şehrine yayıldı ve başkent Tahran’da kabardı.

İranlı kadınlar, Amini ile dayanışma içinde olmanın bir aracı olarak halk içinde ve sosyal medyada başörtüsü yakmaya ve saçlarını kesmeye başladı. Tahran’ın meydanlarında toplanan kalabalıklar ve polisin barışçıl protestoculara saldırdığı şok edici videolar viral oldu. Protestolar uluslararası alanda da yayıldı.

İran İnsan Hakları Sivil Toplum Kuruluşu Direktörü Mahmood Amiry-Moghaddam “insanlar rejimden bıkmışlar” diyor. “İnsanların medeni ve siyasi haklarını ellerinden almakla kalmıyorlar, aynı zamanda insanların ne giydiğiniz gibi hayatın en özel yönlerine de müdahale ediyorlar.”

Amiry-Moghaddam, kaç İranlının gösteri yaptığını tahmin etmenin zor olduğunu, ancak yüz binlerce olabileceğini söylüyor. Farklı geçmişlere sahip insanların “temel haklar” talep etmek için toplandıklarını ve “daha ​​önce hiç bu kadar öfke görmediğini” açıklıyor.

Aktivistler, protestoların sadece kadın hakları veya başörtüsü yasalarının ortadan kaldırılmasıyla ilgili olmadığını, daha çok otoriter bir rejim altında yaşamanın acı gerçekleriyle ilgili olduğunu vurguladılar. Mafaher’in İran’da hala çok sevdiği var ve “hayatları boyunca bundan etkilendiler” diyor.

Mahsa Amini’nin ölümü İstanbul İstiklal Caddesinde büyük bir yürüyüş ile protesto edildi.