Çağrı cihazı patlamaları hakkında bilinenler
Lübnan'da çağrı cihazı patlamalarında çok sayıda kişi öldü veya yaralandı ve şimdi İsrail suçlanıyor. Çağrı cihazı patlamaları hakkında bilinenleri derledik.
Lübnan’da tam olarak ne oldu, çağrı cihazları nasıl patlatıldı ve tepkiler neler oldu?
Çağrı cihazı patlamaları: Ne oldu?
Dün öğleden sonra saatlerinde Lübnan’da çağrı cihazı adı verilen çok sayıda taşınabilir radyo alıcısı neredeyse aynı anda patladı.
Lübnan Sağlık Bakanlığı’nın Çarşamba öğleden sonra yaptığı açıklamaya göre, en az on 12 öldü ve yaklaşık 300’ü ağır olmak üzere yaklaşık 2.800 kişi yaralandı.
Hastaneler, insanların çoğunlukla gözleri, elleri ve karın bölgesinden yaralandığını bildirdi. Çağrı cihazlarının sahipleri, ısınıp patladıklarında onları ellerinde veya ceplerinde tutuyorlardı.
İnternette dolaşan fotoğraf ve videolar, elleri kanayan ve pantolonlarında kan lekeleri olan insanları gösteriyordu.
Ülke genelinde, özellikle de İran yanlısı Hizbullah milislerinin kontrolündeki bölgelerde patlamalar olduğu bildirildi.
Ölen ve yaralananların çoğunun, elit Radwan gücünden olanlar da dahil olmak üzere Hizbullah üyesi olduğu söyleniyor.
Patlamalardan aynı zamanda siviller de etkilendi; ölenler arasında bir çocuk da vardı.
Kurbanların arasında Hizbullah liderlerinin de olup olmadığı konusunda henüz kesin bir bilgi yok.
Çağrı cihazı nedir ve Hizbullah bunları neden kullanıyor?
Çağrı cihazları, kısa mesajların alınabileceği küçük iletişim cihazlarıdır.
Cep telefonu kullanımı yaygın hale gelmeden önce bunlar kullanılıyordu.
Cep telefonlarının aksine çağrı cihazlarının yeri belirlenemez. Bu nedenle uzmanlar, çağrı cihazlarının Hizbullah için gözetim önlemlerine veya elektronik savaş saldırılarına karşı daha az savunmasız olması açısından çok önemli bir iletişim sistemi olduğuna inanıyor.
Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, takipçilerini akıllı telefon kullanmamaları konusunda defalarca uyarmıştı. Şubat ayında milis üyelerine akıllı telefonlarını atmaları çağrısında bulundu.
Sorumlu kim ve çağrı cihazları nasıl patladı?
Çağrı cihazlarının nasıl ve nerede manipüle edildiği hala büyük ölçüde spekülasyon konusu. Şu ana kadar saldırının sorumluluğunu üstlenen olmadı.
Basında çıkan haberlerde, radyo alıcılarının Lübnan’a teslim edilmeden önce İsrail ajanları tarafından ele geçirildiği ve belirli bir anda patlayabilecek şekilde patlayıcılarla donatıldığı öne sürülüyor.
New York Times, İsrail gizli servisinin bir sevkıyat çağrı cihazını ele geçirmeyi ve cihazlara birkaç gram patlayıcı yerleştirmeyi başardığını bildirdi.
Hizbullah, yakın müttefiki İran ve Lübnan hükümeti de patlamalardan İsrail’i sorumlu tutuyor.
Lübnan güvenlik çevrelerinde İsrail gizli servisi Mossad’ın çağrı cihazlarına patlayıcı yerleştirdiği de söyleniyor.
Bir Hizbullah yetkilisi AP’ye, grubun yakın zamanda daha önce kullanmadığı bir üreticiden çağrı cihazı aldığını söyledi.
Hangi üretici olduğunu söylemedi. Artık patlatılan çağrı cihazları Gold Apollo şirketinin logosunu taşıyordu.
🚨🇱🇧 WIDE SCALE TERRORIST ATTACK ON LEBANON
Thousands of pagers simultaneously exploded all over the country, causing mass injuries, and 8 deaths so far. pic.twitter.com/JdmLQsG83f
— Expat Vibes (@expatvibes) September 17, 2024
Bu radyo alıcılarının Tayvan merkezli markası, olayla herhangi bir bağlantısı olduğunu reddetti.
Gold Apollo’nun yönetim kuruluna göre, cihazlarda yalnızca ilgili logo bulunuyordu ve Tayvan’daki şirket tarafından üretilmiyordu.
Bunun yerine, radyoları Macar merkezli bir şirket tasarladı ve üretti:
Gold Apollo “Bir anlaşmaya göre, BAC’a ticari markamızı belirli bölgelerdeki ürünlerin satışında kullanmasına izin veriyoruz, ancak tasarım ve üretim tamamen BAC tarafından gerçekleştiriliyor” açıklamasını yaptı.
Tepkiler neler ve patlamalar Ortadoğu’daki durum açısından ne anlama geliyor?
Patlamalara ilişkin şu ana kadar İsrail’den resmi bir açıklama yapılmadı. Ancak İsrail genellikle gizli servislerinin eylemleri hakkında kamuya açık yorum yapmıyor.
Hizbullah misilleme yapacağını duyurdu. Lübnanlı milislere göre Hasan Nasrallah Perşembe günü bir konuşma yapacak. Ancak konuşmaları nadiren saldırı planlarına dair somut ipuçları veriyor.
İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Nasser Kanani, “toplu katliam” ve Lübnan vatandaşlarını hedef alan “terör eylemi” ifadelerini kullandı.
Washington’dan gelen bilgiye göre ABD, yaklaşan kitlesel patlama konusunda önceden bilgilendirilmedi ve olaya müdahil olmadı.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller şu anda bilgi topladıklarını söyledi. Aynı zamanda ABD hükümeti, İran’ı mevcut gergin durumu daha da kötüleştirecek hiçbir şey yapmaması konusunda uyardı.
Miller, “İran’ı bu olayı daha fazla istikrarsızlık yaratmak için istismar etmemeye çağırıyoruz” dedi.
Lübnan hükümeti olası tüm senaryolara hazırlandığını duyurdu; odak noktası hastaneler için acil durum planları ve halka gıda tedariki sağlamaktı.
Uzmanlar Ortadoğu savaşının daha da tırmanmasından korkuyor.
Lübnanlı siyaset bilimci Elie Al-Hindy şu senaryodan şüpheleniyor:
Hizbullah, bölgedeki diğer Şii milisler ve İsrail arasındaki askeri çatışmalar muhtemelen artacak. Ancak İran çatışmalara doğrudan katılmayacak.
Çeşitli havayolları bölgeye uçuşlarını bir sonraki duyuruya kadar askıya alacağını duyurdu.
Uraloğlu: Türkiye’de çağrı cihazı riski yok
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Türkiye’de çağrı cihazlarının neredeyse hiç kullanılmadığını belirterek, “Çağrı cihazları özelinde Türkiye’de bir risk olmadığını net olarak söyleyebilirim.” dedi.
