Karadeniz’de kısmi ateşkes anlaşması
Suudi Arabistan'daki üç günlük görüşmelerin ardından ABD'nin arabuluculuğuyla Rusya ve Ukrayna, Karadeniz'de ticari gemi geçişlerini güvence altına alacak kısmi ateşkes için ayrı ayrı mutabakata vardı. Ancak Moskova, ateşkesin yaptırımlar kaldırılmadan yürürlüğe girmeyeceğini duyurdu.
Karadeniz’de aylar süren çatışmaların ardından, bölgedeki ticari rotaları yeniden işler hale getirebilecek kısmi bir ateşkes anlaşması sağlandı. Rusya ve Ukrayna, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da ABD’nin arabuluculuğunda yürütülen üç günlük görüşmelerin ardından, bölgedeki deniz saldırılarını durdurma konusunda uzlaştı. Ancak bu anlaşmalar ayrı ayrı yapıldı ve taraflar henüz doğrudan görüşme gerçekleştirmedi.
Karadeniz’de Ateşkesin Gölgesinde Şartlar ve Şüpheler
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, bu adımı “doğru yönde bir adım” olarak nitelendirirken, Kremlin kanadı ateşkesin devreye girmesi için gıda ve gübre ticaretine yönelik yaptırımların kaldırılması gerektiğini vurguladı.
Moskova, ilgili Rus bankalarının uluslararası ödeme sistemi SWIFT’e yeniden bağlanması, Rus bayrağı taşıyan gemilere yönelik kısıtlamaların kaldırılması ve tarım makineleri gibi ithalat kalemlerinin serbestleştirilmesi taleplerini gündeme getirdi.
ABD Başkanı Donald Trump ise yaptırımların kaldırılması konusunda “değerlendirme yapıldığını” belirterek net bir zaman dilimi vermedi. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, ABD’nin Rusya’nın tarım ürünlerine dünya pazarında yeniden erişimini sağlamak için çalışacağı ifade edildi.
Zelenski: “Yaptırım Şartı Zayıf Bir Taviz”
Zelenski, Washington’un açıklamasını zayıf bulduğunu belirterek Rusya’nın anlaşmalara sadık kalmaması halinde ABD’den daha fazla askeri destek ve yeni yaptırımlar isteyeceklerini vurguladı.
Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov ise anlaşmanın uygulanmasında “üçüncü ülkelerin” gözetim rolü üstlenebileceğini açıkladı. Bakan, Rus savaş gemilerinin Karadeniz’in doğusunun dışına çıkmasının “tehdit unsuru” sayılacağını ve bu durumda Ukrayna’nın meşru müdafaa hakkını kullanacağını belirtti.
Enerji Altyapısına Saldırılar da Gündemde
Görüşmelerin ardından taraflar, enerji altyapılarına saldırıların da yasaklanması için “önlemlerin geliştirilmesi” konusunda mutabakata vardı. Ancak ateşkes ilanının hemen ardından her iki taraf da birbirini saldırı düzenlemekle suçladı.
Moskova, Ukrayna’nın sivillere ait enerji altyapısını hedef aldığını öne sürerken, Kiev ise Rusya’nın Sumy şehrine düzenlediği saldırıda 100’den fazla kişinin yaralandığını bildirdi. Aynı gün Rusya’nın 139 insansız hava aracı ve bir balistik füzeyle saldırı gerçekleştirdiği, Ukrayna’nın da Kursk’ta askeri tesisleri vurduğu ve 30 Rus askerinin hayatını kaybettiği açıklandı.
Ticaret Rotaları İçin Umut
2022 yılında savaşın başlamasından sonra oluşturulan “Karadeniz Tahıl Koridoru” anlaşmasına benzer şekilde yeni ateşkesin de, tahıl ve gübre ihracatını canlandırması bekleniyor. Ancak uygulama tarihi belirsizliğini korurken, Moskova’nın yaptırım şartı bu umutları gölgeliyor.
