Sırbistan’ın başkenti Belgrad, dört aydan uzun süredir devam eden öğrenci protestolarının zirvesine sahne oldu. Gösteriler, 11 yıldır iktidarda olan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić için en büyük siyasi meydan okumaya dönüştü.
Vučić: “İthal Devrim” İddiası
Protestolar öncesinde açıklamalarda bulunan Vučić, gösterilerin yabancı istihbarat örgütleri tarafından desteklenen bir darbe girişimi olduğunu iddia etti ve bu hareketi “ithal devrim” olarak nitelendirdi. Ancak, bu iddiaya dair hiçbir kanıt sunmadı.
Gösteriler büyük ölçüde barışçıl bir şekilde ilerlerken, hükümet yanlısı grupların sahaya inmesi ve polis kuvvetlerinin yoğun güvenlik önlemleri alması tansiyonu yükseltti.
Sırbistan Hükümet, Protestocuların Katılımını Engellemeye Çalıştı
Yetkililer, şehirler arası trenleri iptal ederek ve şehir içi toplu taşımayı kısmen durdurarak protestolara katılımı engellemeye çalıştı. Ancak bu hamleler ters tepti; ülkenin dört bir yanından gelen konvoylar, çiftçiler traktörleriyle, motosikletçiler ise kortejler halinde Belgrad’a giriş yaptı.
Protestoların Çıkış Noktası: Novi Sad’daki İnşaat Faciası
Gösteriler, 1 Kasım’da Novi Sad’daki yenilenmiş tren istasyonu çatısının çökmesi sonucu 15 kişinin hayatını kaybetmesi üzerine başladı. Olay sonrası hükümet yetkililerinin, çökme nedenlerini örtbas etmeye çalıştığı ve Çinli bir şirketin yürüttüğü yenileme sürecinde ciddi güvenlik ihlalleri olduğu iddiaları halkın tepkisini daha da artırdı.
Öğrenciler, hükümetten şeffaflık, yolsuzlukla mücadele ve kamu kurumlarının vatandaşlara adil hizmet sunmasını talep ediyor. Ancak, protesto hareketi, muhalefet partileriyle mesafesini koruyor, onları da devlet kurumlarının yozlaşmasından sorumlu tutuyor.
Batı’nın Temkinli Tavrı ve Trump Etkisi
Hem Avrupa Birliği (AB) hem de Birleşmiş Milletler (BM), Sırbistan hükümetine protesto hakkına saygı göstermesi çağrısında bulundu. Ancak, Batılı ülkeler, Vučić’i Rusya’dan uzaklaştırmak amacıyla onunla diplomatik ilişkilerini dengede tutmaya çalışıyor.
Öte yandan, Vučić, ABD eski Başkanı Donald Trump ile yakın ilişkiler kurarak Belgrad’da Trump oteli yapılmasına onay verdi. Ayrıca, Donald Trump Jr., Vučić’in iddialarını destekleyen açıklamalar yaparak gösterileri “dış güçler tarafından organize edilen bir devrim girişimi” olarak tanımladı.
Artan halk tepkisi ve yaygın gösteriler, Sırbistan’da siyasi dengeleri değiştirebilecek önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor.