Transdinyester Rusya’dan koruma istiyor

Avrupa’da yeni bir kriz kapıda. Moldova’da ayrılıkçı bölge Transdinyester Rusya’dan “korunma” istiyor.

Moldova uzun zamandır Rusya’nın ayrılıkçı Transdinyester bölgesine saldırmasından korkuyordu. Şimdi oradaki iktidarlar doğrudan Moskova’ya yöneliyor ve görünüşe göre “korunma” istiyorlar.

Medyada çıkan haberlere göre, Rusya yanlısı ayrılıkçı Transdinyester Rusya’dan “korunma” talebinde bulundu.

Karar, Ukrayna sınırındaki, uluslararası alanda tanınmayan ayrılıkçı bölgenin kongresinde alındı.

Transdinyester, “Moldova’nın artan baskısı karşısında Transdinyester’i korumaya yönelik tedbirlerin uygulanması talebiyle” Rusya Federasyonu Konseyi ve Devlet Dumasına başvurmak istediğini açıkladı.

Kararda ayrılıkçılar, Moldova’yı bölgeye ekonomik abluka uygulamakla ve “bağımsızlık ve devlet olmanın temellerini yok etmekle” suçluyor. Bu, Rusya yanlısı ayrılıkçıların 2006’dan bu yana düzenlediği ilk özel kongreydi.

Şu anda kabul edilen deklarasyonda Transdinyester’de yaşayan “220.000’den fazla Rus vatandaşından” bahsediliyor.

Ayrılıkçıların Moskova’dan ne gibi spesifik önlemler bekledikleri belirsizliğini koruyor.

Karara göre ayrılıkçılar Rusya’nın yanı sıra AGİT, Avrupa Parlamentosu, Kızılhaç ve Birleşmiş Milletler’e de seslenerek “gerginliğin tırmanmasına” yol açabilecek “provokasyonların” önlenmesi talebinde bulunuyor.

Moldova’da Transdinyester endişesi

Moldova hükümeti, ayrılıkçıların Kişinev’den gelen “baskı” iddialarına ilişkin açıklamalarını “propaganda” olarak nitelendirdi.

Başbakan Yardımcısı Oleg Serebian Telegram’da, bölgenin “tüm vatandaşlara fayda sağlayan” Avrupa Birliği ile barış, güvenlik ve ekonomik entegrasyon politikasından” yararlandığını yazdı.

Ukrayna ile Romanya arasında yer alan AB adayı ülkede, ayrılıkçıların “korunma çağrısı” hakkındaki haberler, muhtemelen Rusya’nın kendi topraklarına yönelik saldırganlığı korkusunu artıracak.

Rusya on yıllardır Transdinyester’de kendi askerlerini konuşlandırıyor.

Bölge 1990’lı yıllardan bu yana Moldova’dan ayrılmış durumda.

Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşı başladıktan sonra Moldovalı politikacılar defalarca endişelerini dile getirdiler.

Gözlemciler ayrıca Rusya’yı provokasyonlarla bölgedeki durumu kasıtlı olarak istikrarsızlaştırmakla da suçladı.

Yerel basında çıkan haberlere göre, Transdinyester Devlet Başkanı Vadim Krasnoselski kongrede yaptığı konuşmada “soykırım politikasından” iddiasında bulundu.

Moskova: “Transdinyester önceliklerden biri”

Karara yanıt olarak Moskova, Transdinyester sakinlerinin “korunmasını” bir “öncelik” olarak nitelendirdi.

Rus haber ajansları, Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın “Yurttaşlarımız olan Transdinyester sakinlerinin çıkarlarının korunması önceliklerden biri” şeklindeki sözlerini aktardı.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Sakharova daha önce Rusya’nın olası ilhak planlarına ilişkin korkuları “spekülasyon” olarak nitelendirmişti.

Sorulduğunda “Kişinev’de forumun olası kararları günlerdir kafa karıştırıcıydı. Görünüşe göre bu panik NATO’ya da sıçradı” dedi.

Transdinyester nerede?

Dinyester Nehri ve Ukrayna sınırı arasındaki Transdinyester, 1990 yılında Moldova’dan bağımsızlığını ilan etmekle birlikte uluslararası arenada resmi olarak tanınmadı.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Moskova, daha çok Rusça konuşanların yaşadığı Dinyester bölgesinde Moldova’nın selefi olan Moldova Sosyalist Cumhuriyeti’ni kurdu. Ülke Ukrayna’nın otonom bir parçasıydı ve 1918-1940 arasında Romanya’nın parçası olan Besarabya bölgesine komşuydu.

Ancak Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Moldova milliyetçiliği yükselince ve Moldova ile Romanya’nın birleşmesi ihtimali ortaya çıkınca Dinyester bölgesinde dengeler bozuldu.

Moldova ve Transdinyester arasındaki kısa süreli savaşta yüzlerce kişi öldü. Ardından 1992’de ateşkes imzalandı. Transdinyester’e Rusya askerleri konuşlandırıldı.

Ukrayna Savaşı: Moldova’da Tansiyon Yükseliyor