ABD ile Güney Afrika arasındaki diplomatik gerilim, Kongreye sunulan yeni bir yaptırım tasarısıyla tırmanıyor. Temsilciler Meclisi Üyesi Ronny Jackson, Güney Afrika hükümeti yetkililerine karşı yaptırımları içeren “ABD-Güney Afrika İkili İlişkilerinin İncelenmesi Yasası” adlı tasarıyı Kongre gündemine taşıdı.
ABD’den peş peşe tartışılan kararlar geliyor
Jackson’ın ofisinden yapılan açıklamada, Güney Afrika’nın son dönemde ABD’nin küresel rakipleriyle — özellikle Çin, Rusya ve İran ile — geliştirdiği yakın ilişkiler, “açık bir ihanet” olarak nitelendirilirken, bu durumun ciddi sonuçlar doğurması gerektiği ifade edildi. Açıklamada, “Güney Afrika, ABD ile olan ilişkilerini utanmazca terk ederek, ABD düşmanlarıyla işbirliği yapmayı seçti. Bu ihanete karşı güçlü bir yanıt verilmelidir” denildi.
Tasarının hedefinde, Güney Afrika’da iktidarda olan Afrika Ulusal Kongresi (ANC) de var. Koalisyon hükümetinin en büyük ortağı konumundaki ANC, Jackson tarafından ABD’nin ulusal güvenliğini baltalamakla suçlandı. ABD’nin tüm ikili ilişkilerini gözden geçirmesi gerektiğini savunan Jackson, “Rakiplerimizle işbirliği yapan ülkeler sorumluluktan kaçmamalıdır” dedi.
Beyaz azınlık ve mülteci hamlesi
ABD’nin Güney Afrika’ya karşı artan tepkisinin yalnızca diplomatik yaptırımlarla sınırlı kalmadığı dikkat çekiyor. Eski Başkan Donald Trump, Güney Afrika’daki beyaz nüfusun — özellikle Afrikaner etnik grubunun — siyahların yönetiminde ayrımcılığa uğradığını iddia ederek bu kesime ABD vatandaşlığı verilmesini gündeme getirmişti.
Bu doğrultuda Beyaz Saray, Şubat ayında “2024 Toprak Kamulaştırma Yasası” ve Güney Afrika’nın İsrail’e karşı Uluslararası Adalet Divanı’na açtığı soykırım davası gibi kararlarını da gerekçe göstererek, ülkeye yapılan yardımları askıya alma kararı almıştı.
Büyükelçiler kriz boyutunda
Washington’daki Güney Afrika Büyükelçisi Ebrahim Rasool’un “istenmeyen kişi” ilan edilmesiyle diplomatik krizin boyutu daha da derinleşti. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, 15 Mart’ta bu kararı kamuoyuyla paylaşırken, Rasool kararı “onur rozeti” olarak değerlendirdi.
Öte yandan ABD’nin Pretorya Büyükelçiliği, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, Güney Afrika’daki beyaz azınlığa mensup yaklaşık 67 bin kişinin ABD’ye mülteci statüsüyle kabul edilmesi için isimlerinin alındığını duyurdu.
ABD-Güney Afrika hattında yeni dönem mi?
Tüm bu gelişmeler, Washington ile Pretorya arasında uzun yıllardır devam eden işbirliği döneminin yerini karşılıklı restleşmelere bırakabileceğine işaret ediyor. Güney Afrika’nın dış politikada attığı adımlar ve ABD’nin buna verdiği tepkiler, küresel güç dengelerinde yeni kırılmaların habercisi olarak yorumlanıyor.
